##Grillz is een sieraad dat in de mond, meestal op of over de boventanden wordt gedragen. In tegenstelling tot tandjuwelen zijn grillz (of grills, grill, fronts of golds) uitneembaar. Vanaf de tachtiger jaren in de twintigste eeuw doken grillz op in de hiphopscene in New York (New York State, Verenigde Staten).
Geschiedenis
Voordat grillz in de jaren negentig van de twintigste eeuw in Oakland (Californië, Verenigde Staten) populair werden waren er al precedenten voor dit type sieraad. Rijke Etruskische vrouwen lieten hun tanden verwijderen om in de plaats daarvan een gouden band te laten plaatsen. Bij de Maya’s droegen koninginnen en koningen jade in hun mond in plaats van eigen tanden. Deze praktijken kwamen tot een eind toen in de zestiende eeuw Spanjaarden voet aan wal zetten.
Ook in de Filippijnen werden gouden banden in de mond gedragen, op de (plaats van de) voortanden: chakang. Vaak bleven ze generaties lang in de familie. Ook in Azië zijn door archeologen verschillende voorbeelden gevonden van het gebruik van tandheelkundige grillz of tandjuwelen.
Grillz kunnen worden gedragen in de bovenkaak, maar evengoed in de onderkaak of in beide kaken tegelijkertijd. Het woord grillz is afgeleid van de grills van auto’s van luxemerken. Het verhaal gaat dat door gebrek aan goede tandheelkundige zorg in Jamaica, een buurt in New York (New York State, Verenigde Staten), gouden tanden populair werden.
Hiphopartiesten in New York (New York State, Verenigde Staten) gingen voor grillz naar Chinatown of naar Albee Square Mall in Downtown Brooklyn, New York (New York State, Verenigde Staten). De New Yorker Eddie Plein was in de jaren tachtig een van de eerste ontwerpers die grillz vervaardigde. Mensen als Slick Rick en Afrika Bambaataa maakten het object populair. Later werden grillz buitengewoon gewild in Memphis (Tennessee, Verenigde Staten) en Houston (Texas, Verenigde Staten).
In het nieuwe millennium gaven ontwerpers als Helen Harris (Helen with the Gold Teeth), Rucayyah Alzona Albaari en Erica Diggs (Diggs & Co) een feministische draai aan grillz.
Grillz zijn vervaardigd van materialen als goud, platina, email, opaal, smaragden en diamanten.
Just-Ice was in de jaren tachtig een van de eersten die zich met grillz liet fotograferen. Hiphopartiest RZA introduceerde fang grillz (gemaakt door Metro Jewelers), met een nadruk op de hoektanden.
In 2023 vond in het Rijksmuseum 24 Karaat plaats, een avond voor jonge mensen gewijd aan de waarde van sieraden in verschillende culturen. In het atrium waren grillz van ams187 in te zien in twee vitrines en dj Natifa Efia verzorgde de muziek. In het auditorium was een talkshow geleid door Stacey Esajas. Zij sprak Patta Oprtichter Edson Sabajo (1972) en Joan Biekman (1985) (van Hiphop In Je Smoel) over de herkomst en de betekenis van sieraden in Hiphop. Verder namen Rijksmuseum experts onder leiding van Suzanne van Leeuwen bezoekers mee naar bijzondere sieraden op zaal en vertelden over de betekenis daarvan.
Grillz in particuliere collecties (selectie)
Kilo Ali
Almighty Jay
Anouk
Keith Ape
A$AP Ferg
A$AP Rocky
Erykah Badu
Cam’ron
CeeLo Green
Miley Cyrus
DaBaby
Flavor Flav
Goldie
Grillz by Scotty
Helen Harris (Helen with the Gold Teeth)
Jay-Z
Kylie Jenner
Just-Ice
Kim Kardashian
Lil Nas X
Lil Wayne
Lizzo
Ryan Lochte
Madonna
Megan Thee Stallion
Method Man
Ol’ Dirty Bastard (ODB)
Alec Ogletree
Playboi Carti
Quavo
Raheem the Dream
Raven Tracey
Rihanna
RZA
Slick Rick
Teyana Taylor
Trippie Red
Kanye West
Wu-Tang Clan
XXXtentacion
Young M.A.
Kunstenaars (selectie)
187ams
Maksud Agadjani
Alligator Jesus
Bijules
Charlie Goldcap, Canal Street, Manhattan
Dolly Cohen
Johnny Dang
David da Jeweler, Albee Square Mall, Brooklyn (New York)
Ian Delucca
First and Clairborne
Gabby Elan
Gold Teeth USA (voorheen Metro Jewelers/Metro Jewelry)
Lando Golds, Miami
Metro Jewelry (Metro Jewelers, nu Gold Teeth USA, Albee Square Mall, Brooklyn)
Gabby Pinhasov
Eddie Plein (Eddie’s Gold Teeth, Hillside Avenue, Queens, New York)
Lando Plein
Ralphie the Russian
Lilliam Shalom
Trax NYC
Paul Wall
Hank Willis Thomas
Tentoonstellingen (selectie)
2022 – Atlas Amsterdam, Vrijpaleis, Amsterdam (Nederland) (28 mei 2022 t/m 29 mei 2022)
2023 – 24 Karaat, Rijksmuseum Amsterdam, Amsterdam (Nederland) (30 maart 2023)
2023 – Atlas Amsterdam II, Vrijpaleis, Amsterdam (Nederland) (20 mei 2023 t/m 21 mei 2023)
Bibliografie (selectie)
A$AP Ferg, Lee, K., LL COOL J, Slick Rick, Thomas, P. en Tobak, V. (2022) ICE COLD, A Hip-Hop Jewelry History. Keulen: TASCHEN. ISBN 9783836584975
Blank, L., Sprang, C. van (19 september 2022) Zij laten hun tanden zien. Het Parool.
Links
• Wikidata
Donaties
Deze website heeft geen commercieel doel en is op persoonlijk initiatief, onafhankelijk en geheel op vrijwillige basis met minimale middelen tot stand gekomen. Wilt u dat steunen met een gift? Dat kan! U kunt uw bijdrage overmaken naar: NL27 TRIO 0781 5140 02 ten name van E. Doornbusch te Amsterdam onder vermelding van hedendaagse sieraden, ook kunt u doneren via paypal.me/hedendaagsesieraden. Giften zullen worden aangewend voor onderhoud en verbetering van de website.
Duurzaam verwijzen naar deze pagina? Gebruik dan deze link: https://hedendaagsesieraden.nl/2023/09/01/grillz/
