##Opaal (SiO2·nH2O) is een steensoort die onder meer door sieraadontwerpers wordt verwerkt. Het betreft een amorfe variëteit van kwarts. De naam van de steen is afgeleid van het Latijnse opalus, wat betekent ‘een verandering in kleur zien’. De steen heeft een hardheid van 5,5-6 op de schaal van Mohs en kan kleurloos zijn, maar ook wit, melkachtig blauw, grijs, rood, geel, groen, bruin, zwart en oranje.
Geschiedenis
Opaal werd al toegepast door de Assyriërs, de Babyloniërs en de Romeinen. De steen wordt gebruikt als de geboortesteen voor de maand oktober. Lang werd de steen gezien als brenger van geluk en gezondheid. De oude Grieken zagen de steen als teken van helderziendheid. Maar er zijn ook verhalen bekend waarin de opaal wordt gezien als brenger van ongeluk. Een ervan gaat over de negentiende-eeuwse Spaanse Koning Alfonso XII (1857-1885) die in 1878 een vervloekte ring met een opaal van een voormalige geliefde Comtesse de Castiglione (Virginia Oldoini di Castiglione, 1837-1899) als huwelijksgeschenk kreeg. Toen de koning de ring later aan zijn vrouw, María de las Mercedes de Orleans (1860-1878) gaf stierf zij kort daarop onverwacht. Ook volgende eigenaren overleden kort nadat ze de ring ontvingen. Toen de koning uiteindelijk besloot de ring zelf te gaan dragen vond ook hij rap de dood.
Een ander verhaal waarin opaal een rol speelt als brenger van ongeluk is van de hand van Sir Walter Scott (1771-1832). In Anne of Geierstein, gepubliceerd in 1829. In het verhaal draagt Hermione een opaal in haar kapsel. Als ze in een goede stemming is schittert de opaal. Slaat haar humeur om, dan kleurt de steen gloeiend rood. De steen wordt daarom besprenkeld met wijwater. Een dag later is er niets meer over van Hermione dan een klein hoopje as op haar bed.
Dit verhaal van Scott liet de markt voor opalen instorten. De markt leefde echter weer op door toedoen van Queen Victoria (1819-1901), nadat in 1870 in Australië grote opaalmijnen waren ontdekt. Met regelmaat heeft Queen Victoria opalen cadeau gedaan. Ze schonk sieraden met opaal aan haar vijf dochters en aan verschillende vrienden. Opaal zou de favoriete steen van haar overleden echtgenoot Prince Albert (1819-1861) zijn.
Plinius de Oudere schreef in zijn Naturalis Historia uit 77 dat opaal door de veelheid aan kleuren de kwaliteiten van alle stenen in zich heeft. Kaouter Zair (2022) schrijft dat aan opalen ook onzichtbare krachten werden toegedicht en dat ze daarom door het dievengilde werden gebruikt. In de Middeleeuwen werd gedacht dat opaal oogziekten kon genezen.
De opaalhandelaar Tullie Cornthwaite Wollaston (1863-1931) introduceerde de stenen in Europa en in de Verenigde Staten. Later handelde hij ook in zeldzame zwarte opalen, die werden gemijnd in Lightning Ridge (Australië).
Ook in de Art Nouveau werden veelvuldig opalen in sieraden verwerkt.
Werk in openbare collecties (selectie)
Deutsches Edelsteinmuseum, Idar-Oberstein (Duitsland)
Hessisches Landesmuseum Darmstadt, Darmstadt (Duitsland)
Richard H. Driehaus Museum, Chicago (Illinois, Verenigde Staten)
The Fitzwilliam Museum, Cambridge (Verenigd Koninkrijk)
Werk in particuliere collecties (selectie)
Astrid & Mario Ratz-Coradazzi
Queen Victoria
Bibliografie (selectie)
Bernstein, B. (2022) The Modern Guide to Antique Jewellery. Woodbridge: ACC Art Books. ISBN 9781788841580
Zair, K. (2022) The History of Why: A Love Letter to the Unlucky Opal. nycjewelryweek.com.
Links
• Wikidata
Donaties
Deze website heeft geen commercieel doel en is op persoonlijk initiatief, onafhankelijk en geheel op vrijwillige basis met minimale middelen tot stand gekomen. Wilt u dat steunen met een gift? Dat kan! U kunt uw bijdrage overmaken naar: NL27 TRIO 0781 5140 02 ten name van E. Doornbusch te Amsterdam onder vermelding van hedendaagse sieraden, ook kunt u doneren via paypal.me/hedendaagsesieraden. Giften zullen worden aangewend voor onderhoud en verbetering van de website.
Duurzaam verwijzen naar deze pagina? Gebruik dan deze link: https://hedendaagsesieraden.nl/2023/04/10/opaal/
