Jurriaan van den Berg

Jurriaan Bob van den Berg (1943-2016) had een verzameling met werk van sieraadontwerpers. In 2008 en 2009 heeft hij delen van deze collectie geschonken aan Museum voor moderne Kunst Arnhem te Arnhem (Nederland).

Biografie
Van den Berg is opgeleid als grafisch ontwerper aan de Gerrit Rietveld Academie te Amsterdam (Nederland) (1962-1967). Hij won met zijn afstuderen de aanmoedigingsprijs van de stad Amsterdam (Nederland).

Tot 1978 verzamelde Van den Berg breed; in het gehele spectrum van de beeldende kunsten. Zo bezat hij werk van onder anderen Ad Dekkers, Anton Heyboer, Adolf Luther, Jan Schoonhoven, Peter Struycken en herman de vries. Gebrek aan ruimte alsook aan financiële middelen noopten hem zijn focus te verleggen. Zo kwam het dat hij zich ging toeleggen op het verzamelen van sieraden. Van den Berg betrok zijn sieraden bij onder anderen Galerie Marzee, Galerie Ra en Riekje Swart. Het verhaal gaat dat Van den Bergs aandacht voor sieraden werd gewekt toen Riekje Swart eens een armband in zijn zak stopte toen hij vertrok uit haar galerie.

Voor de VES verzorgde Van den Berg de grafische vormgeving van de catalogus die verscheen bij de tentoonstelling Unica in 1988.

In 1990, toen Otto Künzli de Françoise van den Bosch Prijs won, zat Van den Berg samen met Marion Herbst (voorzitter), Haro Plantinga en Marjan Unger in de jury.

In ongeveer vier decennia bracht Van den Berg ruim 600 sieraden bijeen en had zo één van de grootste particuliere sieradenverzamelingen in Nederland. Hij onderhield contacten met zowel sieraadontwerpers als galeries en musea. Regelmatig zocht hij kunstenaars op in hun atelier en ook correspondeerde hij veel. Hij documenteerde zijn collectie nauwgezet. Zo had hij zijn verzameling beschreven op inventariskaarten die in het bezit zijn van zijn familie en voor het eerst gedeeltelijk werden getoond op de tentoonstelling Alles of niets in CODA (2018). Ook maakte Van den Berg zelf verpakkingen om zijn verzameling veilig in te kunnen bewaren.

Van den Berg stootte door middel van verkoop sieraden af die hij niet langer in zijn verzameling vond passen. Hij had een voorkeur voor duurzame materialen en schafte met aarzeling soms stukken van rubber of andere meer vergankelijke materialen aan. Van den Berg werkte vanaf de negentiger jaren voor De Nederlandsche Bank en kreeg van zijn werkgever tussen 1998 en 2005 vijf keer de gelegenheid een tentoonstelling uit zijn sieradenverzameling te maken in het gebouw van De Nederlandsche Bank in Amsterdam (Nederland). Bij de verschillende exposities in het personeelsrestaurant verzorgde Van den Berg rondleidingen, teksten en folders.

Verantwoordelijke verzameling en onverantwoordelijke verzameling
Van den Berg onderscheidde in zijn collectie sieraden een verantwoordelijke verzameling en een onverantwoordelijke verzameling. De eerstgenoemde verzameling bevatte sieraden van 1965 tot en met 1993. Deze had Van den Berg niet alleen tijdens tentoonstellingen aangeschaft, maar ook aangevuld met retrospectieve aankopen om zo met zijn verzameling een representatief beeld van de ontwikkelingen in het sieradenlandschap te schetsen. Omdat in 1994 het gebruik van edele materialen weer in zwang kwam werd het voor Van den Berg moeilijker om de sieraadontwerpers op de voet te volgen en hun werk te verwerven, domweg omdat de prijzen hem te hoog waren. De onverantwoordelijke verzameling betreft sieraden vanaf 1994.

Op een zeker moment besloot Van den Berg te stoppen met verzamelen en wilde hij de sieraden teruggeven aan de makers.

In 2008 en 2009 schonk Van den Berg circa 250 objecten uit zijn verzameling sieraden aan het Museum voor moderne Kunst Arnhem. Kunstenaars vertegenwoordigd in deze schenking staan hieronder onder het kopje Verzamelde kunstenaars (selectie) gemarkeerd met een asterisk. De werken die hij schonk dateerden voornamelijk van ná 1975. Bij de schenking die hij persoonlijk selecteerde om de lacunes in de collectie van het museum te vullen voegde hij een schrijven met een opmerkelijk verzoek.

Siermakers
In het bovengenoemde schrijven van Van den Berg drong hij er bij het museum op aan de sieraden vooral ook zelf te dragen en de daarmee opgedane ervaringen vast te leggen. Naar aanleiding hiervan zijn het Museum voor Moderne Kunst Arnhem, CODA en Quadraam het project Siermakers gestart waarbij een tiental sieraden uit de verzameling van Van den Berg op reis ging langs scholen. Leerlingen mochten de sieraden dragen en kregen uiteindelijk de opdracht een eigen sieraad te maken. Een deel van deze door leerlingen vervaardigde sieraden is op de tentoonstelling Alles of niets, collectie Jurriaan van den Berg te zien.

Van 28 januari 2018 tot en met 29 april 2018 was in CODA de tentoonstelling Alles of niets, collectie Jurriaan van den Berg te zien; een presentatie uit de collectie van Museum Arnhem en de verzameling die door de familie van Van den Berg is geërfd. Naast sieraden, correspondentie en archiefkaarten van Van den Berg waren er op de tentoonstelling ook vier interviews te zien van collega’s die Van den Berg goed hebben gekend. Het gaat om Beppe Kessler, Maria Hees, Ruudt Peters en Ted Noten. De video’s zijn ook te zien via Museum Arnhem op Arttube:
Het verhaal achter de verzamelaar – Maria Hees vertelt
Het verhaal achter de verzamelaar – Beppe Kessler vertelt
Het verhaal achter de verzamelaar – Ted Noten vertelt
Het verhaal achter de verzamelaar – Ruudt Peters vertelt

In 2018 verwierf CODA uit de nalatenschap van Van den Berg 270 sieraden en een deel van zijn archief. Ook verkreeg het museum enige kisten ter verpakking van zijn collectie en enkele vitrines die Van den Berg zelf voor zijn verzameling sieraden had ontworpen en vervaardigd.

Verzamelde kunstenaars (selectie)
Hans Appenzeller
Gijs Bakker
Peggy Bannenberg*
Nicolaas van Beek
Claudie Berbée
Maria Blaisse
Iris Bodemer*
Onno Boekhoudt
Françoise van den Bosch
Joke Brakman*
Mecky van den Brink*
Caroline Broadhead*
Johanna Dahm*
Pierre Degen
Paul Derrez
Jacomijn van der Donk
Iris Eichenberg
Ute Eitzenhöfer*
Jantje Fleischhut
Maria Hees*
Marion Herbst
Herman Hermsen*
Susanna Heron*
Willem Honing*
Janke IJff*
Stephanie Jendis*
Beppe Kessler*
Daniëlle Koninkx*
Otto Künzli*
Bernard Laméris
Emmy van Leersum
Henk de Leeuw den Bouter
Nel Linssen*
Lous Martin*
Julie Mollenhauer
Frans van Nieuwenborg & Martijn Wegman
Ted Noten*
Melanie Oudemans
Ruudt Peters*
Annelies Planteijdt
Katja Prins
Philip Sajet
Lucy Sarneel
Marjorie Schick*
Marijke Schurink
Veronika Schwarzinger*
Karin Seufert*
Adriaan van Strien
Lijsbeth Teding van Berkhout
Nicolaas Thuys
Terhi Tolvanen
Antoinette Vroom
Charlotte van der Waals
Richard Walraven*
Carine Wintermans
Ben Wisman
Marta de Wit
Lam de Wolf*

Tentoonstellingen uit de collectie van Jurriaan van den Berg
1998 – Origineel en Beeld, De Nederlandsche Bank, Amsterdam (Nederland) (Hans Appenzeller, Gijs Bakker, Nicolaas van Beek, Françoise van den Bosch, Emmy van Leersum, Lous Martin, Nicolaas Thuys) (17 augustus 1998 t/m 12 september 1998)
1998 – Supplement, een keuze uit de sieraden- en catalogiverzameling van Jurriaan van den Berg, De Nederlandsche Bank, Amsterdam (Nederland) (Peggy Bannenberg, Mecky van den Brink, Herman Hermsen, Beppe Kessler, Nel Linssen, Ruudt Peters, Philip Sajet) (14 september 1998 t/m 10 oktober 1998)
2002 – Aanwinsten. Een keuze uit de sieradenaankopen in de afgelopen vier jaar voor twee verzamelingen door Jurriaan-Bob van den Berg, De Nederlandsche Bank, Amsterdam (Nederland) (Caroline Broadhead, Johanna Dahm, Pierre Degen, Susanna Heron, Otto Künzli, Nel Linssen, Marjorie Schick, Veronika Schwarzinger)
2004 – Hoogtepunten van het Nederlandse moderne sieraad, De Nederlandsche Bank, Amsterdam (Nederland) (Hans Appenzeller, Gijs Bakker, Peggy Bannenberg, Nicolaas van Beek, Iris Bodemer, Onno Boekhoudt, Françoise van den Bosch, Joke Brakman, Mecky van den Brink, Caroline Broadhead, Johanna Dahm, Pierre Degen, Paul Derrez, Jacomijn van der Donk, Iris Eichenberg, Ute Eitzenhöfer, Jantje Fleischhut, Maria Hees, Marion Herbst, Herman Hermsen, Susanna Heron, Willem Honing, Janke IJff, Stephanie Jendis, Beppe Kessler, Otto Künzli, Bernard Laméris, Emmy van Leersum, Henk de Leeuw den Bouter, Nel Linssen, Lous Martin, Julie Mollenhauer, Frans van Nieuwenborg, Melanie Oudemans, Ruudt Peters, Annelies Planteijdt, Katja Prins, Philip Sajet, Lucy Sarneel, Karin Seufert, Adriaan van Strien, Lijsbeth Teding van Berkhout, Nicolaas Thuys, Terhi Tolvanen, Antoinette Vroom, Charlotte van der Waals, Richard Walraven, Martijn Wegman, Ben Wisman, Lam de Wolf) (22 maart 2004 tot 7 mei 2004)
2005 – Hommage aan Onno Boekhoudt en Marion Herbst, De Nederlandsche Bank, Amsterdam (Nederland) (4 februari 2005 t/m 18 maart 2005)
2018 – Alles of niets, collectie Jurriaan van den Berg, CODA Museum, Apeldoorn (Nederland) (28 januari 2018 t/m 29 april 2018)

Bibliografie (selectie)
Kesteren, A.K. van (7 februari 2018) Alles of niets #1: De passie van een sieradenverzamelaar. ModeMuze.
Kesteren, A.K. van (7 maart 2018) Alles of niets #2: Een sieradententoonstelling vol tomeloze energie. ModeMuze.
Kesteren, A.K. van (4 april 2018) Alles of niets #3: Een verantwoordelijke en onverantwoordelijke verzameling. ModeMuze.
Velden, A. van der (7 juni 1990) Otto Künzli wint Van den Bosch-prijs, Een ketting van trouwringen. NRC Handelsblad.
VES (1987) Unica, Vereniging van Edelsmeden en Sieraadontwerpers. Amsterdam: VES. OCLC 913281581

Externe links
• Wikidata

Donaties
Deze website heeft geen commercieel doel en is op persoonlijk initiatief, onafhankelijk en geheel op vrijwillige basis met minimale middelen tot stand gekomen. Wilt u dat steunen met een gift? Dat kan! U kunt uw bijdrage overmaken naar: NL27 TRIO 0781 5140 02 ten name van E. Doornbusch te Amsterdam onder vermelding van hedendaagse sieraden, ook kunt u doneren via paypal.me/hedendaagsesieraden. Giften zullen worden aangewend voor onderhoud en verbetering van de website.

Duurzaam verwijzen naar deze pagina? Gebruik dan deze link: http://hedendaagsesieraden.nl/2018/01/27/jurriaan-van-den-berg/