Maria da Conceição Moura Borges (Kukas) (Portugal, 1928) was en is onder meer actief als sieraadontwerper.
Biografie
Samen met Alberto Gordillo (1943) stond Kukas aan de wieg van de hedendaagse sieraden in Portugal.
Van 1959 tot en met 1961 studeerde Kukas in Parijs (Frankrijk) aan de École Supérieure des Arts Modernes, waar zij beïnvloed raakte door de ontwerpen van de Sandinavische Torun Bülow-Hübe. Toen Kukas in de zestiger jaren voor haar tante een ring wilde kopen, maar niets geschikts kon vinden, besloot zij er zelf een te maken.
Haar eerste expositie had Kukas in 1963. Bij de tentoonstelling is een catalogus in een oplage van circa 1000 in het Portugees verschenen van de hand van Maria José Mendonça, deze was binnen de kortste keren uitverkocht. De galerie waarin de tentoonstelling plaatsvond, Galeria Diário de Notícias in Lissabon (Portugal), bood ruimte aan verschillende kunstdisciplines. Ruim 70 sieraden werden verkocht gedurende de tentoonstelling en belandden zo in een kleine nagenoeg gesloten artistieke kring. Het succes van Kukas kwam totaal onverwacht.
In 1964 liep Kukas op uitnodiging stage bij Irena Brynner (1941-2017) in Brookfield Craft Center te Connecticut (Verenigde Staten). Deze stage werd gefinancierd door middel van een beurs van Fundação Calouste Gulbenkian. Met dezelfde beurs reisde zij van augustus tot en met november 1964 24.000 kilometer met Greyhound bussen door Mexico en Zuid-Amerika en nam zij deel aan het First Congress of Craftsmen in New York (Verenigde Staten). In datzelfde jaar ontwierp Kukas op uitnodiging van de architecten Diogo Pimentel en Nuno Teotónio Pereira liturgische voorwerpen voor de Colégio Cidadela in Cascais (Portugal).
Vanaf 1968 werd Kukas gepresenteerd door Galerie La Cloche te Parijs (Frankrijk). Vanwege de dictatuur weigerde Kukas in 1969 deel te nemen aan de IV Salão Nacional de Arte, een reizende tentoonstelling die startte in Galeria Nacional de Arte Moderna te Lissabon (Portugal).
De geweldloze Anjerrevolutie in Portugal waardoor de dictatuur tot het verleden behoorde was voor veel kunstenaars een armoedeval. Ook voor Kukas was het een zware tijd.
December 1981 was Kukas jurylid bij de eerste nationale wedstrijd op het gebied van gouden sieraden. In 1981 opende Kukas een winkel in Lissabon (Portugal), waar zij haar sieraden verkocht. Door de winkel kreeg Kukas steeds meer particuliere opdrachten. Samen met haar nicht Sofia Moura Borges had Kukas vanaf 1996 een eigen sieradenmerk: MBL – Jóias e Objectos Lda, waarbij zij zich ten doel hadden gesteld de sieraden en objecten van materialen als vernikkeld messing industrieel te laten produceren.
In 1992 opende Kukas in de Rua São Bento te Lissabon (Portugal) een nieuwe winkel. Op deze locatie trok ze een groter en vooral ook jonger publiek. Een brand in het pand leidde tot sluiting van de zaak in 2002.
Sieraden van Kukas zijn vervaardigd van materialen als zilver en stenen zoals bergkristal, maansteen en kwarts: translucente stenen die ruimtelijkheid benadrukken. Aanvankelijk hadden sieraden van Kukas een organisch karakter. In de loop van de tijd kregen de stukken een steeds industriëler en geometrischer voorkomen.
De schilder Joe Escada (1934-1980) was een goede vriend van Kukas en Nikias Skapinakis (1931) ook. In tegenstelling tot tijdgenoten als Barbara Cartlidge en Torun Bülow-Hübe, liet Kukas haar ontwerpen door een ander uitvoeren: António Jordão (1925-2014).
Werk in particuliere collecties (selectie)
Madalena Cabral
Bárbara Coutinho
Ana Hatherly
Jorge Vieira
Margarida Subtil
Tentoonstellingen (selectie)
1963 – Jóias de Kukas, Galeria Diário de Notícias, Lissabon (Portugal)
1964 – First Congress of Craftsmen, Columbia University, New York (Verenigde Staten) (8 juni 1964 t/m 19 juni 1964)
1964 – Jóias de Kukas, Galeria Divulgação, Lissabon (Portugal)
1965 – Jóias de Kukas, Galeria Divulgação, Porto (Portugal)
1965 – Rio de Janeiro (Brazilië)
1966 – Form und Qualität, Internationale Handwerksmesse, München (West-Duitsland) (2 mei 1966 t/m 22 mei 1964)
1966 – Jóias de Kukas, Galeria Interior, Centro Português de Tapeçeria, Lissabon (Portugal) (15 december 1966 t/m 31 december 1966)
1968 – Kukas: Exposição de Jóias, Galeria 111, Lissabon (Portugal) (juni 1968)
1971 – Kukas, Galeria 111, Lissabon (Portugal)
1977 – Artistas Portuguesas, E que frente a frente as diversas maneiras de uma mulher ser artista em Portugal nos dêem e certeza de que os caminhos são multiplos e todos válidos, Quanto autênticos, Centre Culturel Calouste Gulbenkian, Parijs (Frankrijk) (maart 1977 t/m april 1977)
1977 – Artistas Portuguesas, E que frente a frente as diversas maneiras de uma mulher ser artista em Portugal nos dêem e certeza de que os caminhos são multiplos e todos válidos, Quanto autênticos, Sociedade Nacional de Belas-Artes, Lissabon (Portugal) (januari 1977 t/m februari 1977)
1977 – Bienal de São Paulo, São Paulo (Brazilië)
1977 – Galeria Série, Madrid (Spanje)
1977 – Museu Nacional de Belas Artes, Rio de Janeiro (Brazilië)
1982 – Kukas: Jóias e Objetos, Museu Calouste Gulbenkian, Lissabon (Portugal)
1985 – Kukas, Galeria Gilde, São Torcato, Guimarães (Portugal)
1988 – Uma Homenagem à Rainha D. Maria Pia [1847-1911], Palácio da Ajuda, Lissabon (Portugal) (16 oktober 1988 t/m 1988)
1990 – Joalharia Contemporânea Portuguesa, British Council, Lissabon (Portugal)
1992 – Jóias de Kukas, Museu Nacional do Traje, Lissabon (Portugal) (16 november 1992 t/m)
1992 – Kukas, Galeria Évora Arte, Évora (Portugal)
1992 – Kukas, Galerie Ringling, Rotterdam (Nederland)
1992 – Kukas: Jóias e Objectos, Criações recentes, D. Pedro V shop, Lissabon (Portugal) (december 1992)
1992 – Tradição e Qualidade, Portugal l’Avenir en Plus, Beurs van Berlage, Amsterdam (Nederland)
1992 – Tradição e Qualidade, Portugal l’Avenir en Plus, Børssalen Børsen, Kopenhagen (Denemarken)
1992 – Tradição e Qualidade, Portugal l’Avenir en Plus, Concert noble, Brussel (België)
1992 – Tradição e Qualidade, Portugal l’Avenir en Plus, Palais des Congres, Parijs (Frankrijk)
1992 – Tradição e Qualidade, Portugal l’Avenir en Plus, Royal College of Art, Londen (Verenigd Koninkrijk)
1994 – Kukas: Objectos, Galeria Quattro, Leiria (Portugal)
1997 – 1 Bienal de Leiria: Arte Contemporânea ’97, Museu da Imagem do Teatro José Lúcio da Silva en Galeria Quattro, Leiria (Portugal)
2000 – Moda do Século, Museu Nacional do Traje, Lissabon (Portugal)
2000 – Portugal: Memória do Futuro, Cultura, Moda um Povo, Galeria C.A. ABC Serrano, Madrid (Spanje) (september 2000)
2012 – Museu do Design e da Moda, Lissabon (Portugal)
2019 – Contemporary Jewellery in Portugal/Joalharia Contemporânea em Portugal, Museu Calouste Gulbenkian, Lissabon (Portugal) (19 juli 2019 t/m 16 september 2019)
Bibliografie (selectie)
Filipe C. (2019) Contemporary Jewellery in Portugal, From the avant-garde of the 1960s to the early 21st Century. Stuttgart: arnoldsche Art Publishers. ISBN 9783897905658
Links
• RKD Artists
• Wikidata
Donaties
Deze website heeft geen commercieel doel en is op persoonlijk initiatief, onafhankelijk en geheel op vrijwillige basis met minimale middelen tot stand gekomen. Wilt u dat steunen met een gift? Dat kan! U kunt uw bijdrage overmaken naar: NL27 TRIO 0781 5140 02 ten name van E. Doornbusch te Amsterdam onder vermelding van hedendaagse sieraden, ook kunt u doneren via paypal.me/hedendaagsesieraden. Giften zullen worden aangewend voor onderhoud en verbetering van de website.
Duurzaam verwijzen naar deze pagina? Gebruik dan deze link: https://hedendaagsesieraden.nl/2020/11/05/kukas/
