#De tweetalige publicatie (Duits en Engels) is verschenen in 2022 ter gelegenheid van vier tentoonstellingen met werk van beeldend kunstenaar en sieraadontwerper Margit Jäschke. Twee tentoonstellingen vonden plaats in 2022 en de andere twee in 2023. Alle vier de tentoonstellingslocaties bevinden zich in Duitsland.
Op het eerste gezicht
De voor- en achterzijde van het boek zijn van onbekleed ruw grijs karton: dat zie je niet vaak. Op de voorzijde in gouden letters de titel en de naam van de uitgever: arnoldsche. Daartussen drie tuimelende witte luciferstokjes met gouden kopjes. De achterzijde is egaal en leeg. De rug is van glanzend neon roze textiel en de schutbladen zijn paars, geen kleuren die de kenner direct met het werk van Jäschke zal associëren. Aan de buitenkant oogt het geheel strak, een contrast met de vele afbeeldingen van het organische werk van Jäschke dat in het boek wordt gepresenteerd. De publicatie is vormgegeven door Mathias Beyer. Het Grassimuseum en het Schmuckmuseum Pforzheim hebben bijgedragen aan de financiering. In beide musea was de tentoonstelling dan ook in 2022 al te zien.
Gedetailleerde afbeeldingen
Naast sieraden zijn in het boek ook collages, schilderingen, tekeningen en objecten van de hand van Jäschke opgenomen. Niet alle bladzijden hebben een paginanummer. Als de nummers al staan vermeld zijn ze in een klein onopvallend lettertype: ruim baan voor foto’s, met zo min mogelijk afleiding. Het boek draait overduidelijk om de afbeeldingen, enkele keren afgewisseld met een paar pagina’s tekst. Als je van het werk van Jäschke houdt is dat een feest en kun je je laven aan de uiteenlopende voorwerpen die gedetailleerd in het boek staan afgebeeld. Het overgrote deel van de fotografie is verzorgd door Jakob Adolphi.
Geen inhoudsopgave
Na elf bladzijden met afbeeldingen van sieraden en andere objecten een tekst van de recent overleden verzamelaar en kenner Karl Bollmann (1943-2022). Hij en zijn vrouw Heidi waren jarenlang bevriend met Jäschke. Bollmann vertelt over zijn persoonlijke associaties bij een broche van Jäschke en wenst de lezer plezier met eigen gedachten bij het doorbladeren van het boek. Dan volgt een twintigtal afbeeldingen en is er een korte tekst van kunsthistoricus Susanne Altmann (1964).
Twaalf gedachten als schakels in een ketting
Altmann is gespecialiseerd in de avant garde uit de voormalige DDR. Zij geeft een beschrijving van het werk van Jäschke aan de hand van twaalf overdenkingen, als schakels in een ketting. In haar eerste gedachte beschrijft ze onder meer hoe Jäschke in haar werk gebruik maakt van intrinsiek waardeloze of zelfs weggegooide voorwerpen. Jäschke vervolgens verfijnt deze afgedankte materialen en transformeert ze tot objecten met een geheel ander edoch eigen karakter.
Achille Mbembe
In het werk van Jäschke kennen de gebruikte materialen geen hiërarchie wat betreft kostbaarheid: alles is met dezelfde zorg en aandacht behandeld. Altmann noemt in dat verband de wetenschapper en filosoof Achille Mbembe (1957) uit Kameroen met zijn concept van care & repair. Op het Afrikaanse continent worden vele goederen vanuit onder meer Europa gedumpt en vervolgens door de lokale bevolking gerepareerd. Het gaat om een intuïtieve manier van kennis, waarvan veel kan worden geleerd.
Margit Jäschke over Margit Jäschke
Na nog een serie royale afbeeldingen een tekst van Margit Jäschke over haar manier van werken. Het begint met een fragment van de Amerikaanse dichter William Carlos Williams (1883-1963). Het gaat Jäschke niet om het materiaal. Om het idee gaat het evenmin. Alles draait om hét moment. En de Griekse God Kairos is de god van het juiste moment. Hij is het jongste goddelijke kind van Zeus. Het is de kunstenaar die het juiste moment moet zien te grijpen; toeslaan bij kans en momentum. Jäschke ziet haar werk als kunstenaar als een autobiografisch proces. Meer algemeen ziet Jäschke menselijke acties als autobiografische gebeurtenissen. Zodoende beschouwt Jäschke haar atelier als een levend organisme, voortspruitend uit haar hoofd. Er is steeds van alles in beweging. Serendipiteit vormt zo de de basis van het oeuvre van Jäschke.
Leven en werk gaan samen
Na nog een serie prachtige afbeeldingen volgt een tekst van Patti Bleicher. Samen met Eileen David opende zij in 2006 Gallery Loupe in Montclair (Verenigde Staten). Vanaf 2014 wordt daar ook het werk van Jäschke gepresenteerd. Bleicher beschrijft hoe ze Jäschke en haar partner, de sieraadontwerper Georg Dobler, in 2015 thuis in Halle (Duitsland) bezocht. Wat haar opviel was de harmonie tussen werk, omgeving en leven van de kunstenaars. Koraalrode kleuren, bekend uit Jäschke’s sieraden, doken ook in huis overal op. Verder meldt Bleicher dat Jäschke zichzelf niet zo zeer als sieraadontwerper ziet, maar als beeldend kunstenaar. Aan de sieraden van Jäschke gaan geen schetsen vooraf. De sieraden zelf kunnen worden beschouwd als schetsen.
Citaat van Tacita Dean
Ook Olga Zobel Biró, van Galerie Biró in München (Duitsland) heeft een bijdrage geleverd aan het boek. Na een citaat van Tacita Dean (1965) volgt een brief aan Margit Jäschke. Het citaat van Dean hint eveneens op serendipiteit en Zobel Biró beschrijft net als Bleicher de harmonie in het huis waar Jäschke en Dobler wonen en werken. Opvallend is dat waar het werk van Jäschke elders geïntegreerd wordt benaderd of gepresenteerd, het op gescheiden plaatsen wordt vervaardigd. Sieraden komen op een andere plek tot stand dan de tekeningen en schilderingen.
Niets aan het toeval overgelaten
Het boek besluit met de bijschriften bij de afbeeldingen en een cv van de kunstenaar. Er is geen inhoudsopgave. Het gaat dan ook om de afbeeldingen en de beleving daarvan door de lezer, of beter gezegd kijker, dan om de tekst. Ondanks de kernbegrippen, Kairos en serendipiteit lijkt niets in deze monografie over Jäschke aan het toeval overgelaten: het is tot in de puntjes verzorgd en geeft een goed beeld van het rijke oeuvre van Margit Jäschke als kunstenaar.
Dit artikel is in iets andere vorm eerder verschenen op 13 maart 2023 op Art Jewelry Forum.
Tentoonstellingen (4)
2022 – Kairos, Margit Jäschke, Schmuck Objekt Installation, Grassimuseum, Leipzig (Duitsland) (5 mei 2022 t/m 25 september 2022) (gecureerd door Sabine Epple)
2022 – Margit Jäschke – Kairos, Schmuckmuseum Pforzheim, Pforzheim (Duitsland) (9 december 2022 t/m 16 april 2023)
2023 – Galerie Biró, München (Duitsland) (9 maart 2023 t/m 15 april 2023)
2023 – Museum für Kunst und Gewerbe Hamburg, Hamburg (Duitsland) (november 2023 t/m april 2024)
Bibliografie (selectie)
Altmann, S., Bleicher, P., Bollmann, K., en Zobel Biró, O. (2022) Margit Jäschke, Kairos. Stuttgart: arnoldsche Art Publishers. ISBN 9783897906587
Doornbusch, E. (13 maart 2023) Kairos, Serendipity, and Balance, Do They Go Hand in Hand?. Art Jewelry Forum.
Links
• Wikidata
Donaties
Deze website heeft geen commercieel doel en is op persoonlijk initiatief, onafhankelijk en geheel op vrijwillige basis met minimale middelen tot stand gekomen. Wilt u dat steunen met een gift? Dat kan! U kunt uw bijdrage overmaken naar: NL27 TRIO 0781 5140 02 ten name van E. Doornbusch te Amsterdam onder vermelding van hedendaagse sieraden, ook kunt u doneren via paypal.me/hedendaagsesieraden. Giften zullen worden aangewend voor onderhoud en verbetering van de website.
Duurzaam verwijzen naar deze pagina? Gebruik dan deze link: https://hedendaagsesieraden.nl/2023/03/22/boekbespreking-margit-jaschke-kairos/
