Door Thomas von der Dunk
Je zoekt ze niet zelf uit
Medailles en andere onderscheidingen vormen binnen de sieraden om twee redenen een bijzondere categorie. Je zoekt ze niet zelf uit, alhoewel sporters wel eens een (soms inderdaad succesvolle) poging daartoe doen, en in koninklijke kring vanouds de gewoonte bestaat om ze royaal aan eigen familieleden uit te delen, wat vrijwel op hetzelfde neerkomt. Ook word je geacht zo’n onderscheiding niet voortdurend te dragen. Hooguit bij bijzondere gelegenheden, waarvoor dan overigens vaak speciaal een verkleinde kopie wordt bijgeleverd, want teveel kilo’s klatergoud op de borst wordt in gedistingeerde kringen liever overgelaten aan types als Kadhafi.
Hermann von der Dunk (1928-2018)
Mijn vader heeft zich tijdens zijn leven ook in de verlening van enkele Nederlandse en Duitse eremedailles mogen verheugen. Hij bewaarde ze allemaal keurig bij elkaar in een grote doos, en daarin bevinden ze zich nu nog steeds: de kloeke munt behorend bij de Joost-van-den-Vondel-prijs, de Goethe-medaille, het Große Bundesverdienstkreuz, en het edelmetaal behorend bij zijn benoeming tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw in 1991. Ho, stop: die laatste zal in die doos nu niemand meer aantreffen. Op 8 oktober 2018, anderhalve maand na zijn overlijden, ontvingen we een brief van de Directeur van de Kanselarij der Nederlandse Orden: “Zoals U wellicht weet ontving de gedecoreerde bij leven een Koninklijke onderscheiding. […] Aan mij nu de lastige taak U er op te wijzen dat de onderscheiding persoonsgebonden is en destijds in bruikleen is gegeven. De onderscheiding blijft eigendom van de Staat der Nederlanden”.
Kortom: terug met dat ding. Het stond er wat netter, maar daar kwam het wel op neer. Ontvangen is, zoals inmiddels ook veel toeslagenouders en aardbevingsslachtoffers weten, voor de Staat der Nederlanden een relatief begrip. Niet dat U denkt dat U echt iets krijgt, O nee! Ons ben zunig bij de kanselarij, opdat de belastingbetaler vooral niet de indruk opdoet dat we het goud van de staat zomaar verjubelen! Recycling: wie kan daar op tegen zijn? En omdat we zo’n orde hier inderdaad heel goed nog een keer kunnen gebruiken, is het dus een bruikleen, en geen geschenk. Stel je voor! Niet dat men in Den Haag al te inhalig wilde overkomen. Alleen de grote onderscheiding zag men graag geretourneerd. Het draagteken mochten we “uiteraard” houden – een klein strikje, zonder veel kostbaar edelmetaal – en dat gold ook voor de papieren oorkonde (die valt natuurlijk wat moeilijker tweedehands te hergebruiken), maar eveneens “uiteraard” ook voor “de eventueel zelf aangeschafte miniatuurversie”. Vooral dat laatste, dat je mag houden wat je zelf hebt aangeschaft, is uiteraard bijzonder fideel.
Brief van de directeur van de Kanselarij der Nederlandse Orden
Daarmee was de brief van de Directeur van de Kanselarij der Nederlandse Orden nog niet ten einde. Er volgde zowaar nóg een alinea. “Wilt U als erfgenaam toch graag de Koninklijke onderscheiding in bruikleen behouden, dan is dat onder voorwaarde mogelijk. In dat geval betaalt U een borgsom, waarmee de bruikleen voor onbepaalde tijd wordt verlengd”. Uiteraard: je zou er eens zonder te betalen met die Ridderorde naar Nieuw-Zeeland vandoor kunnen gaan om hem daar op de rommelmarkt te verpatsen.
Mochten we dat van dat bruikleen inderdaad willen, dan konden we op een bijgevoegde tabel zien wat we zouden moeten dokken. Net als in Elschots roman Lijmen/Het Been die eigenares van de firma Lauwereyssen bij het fameuze Wereldtijdschrift, lieten wij onze vinger snel nieuwsgierig langs de tarievenlijst heen en weer gaan. Het goedkoopst was de eremedaille van de Orde van Oranje-Nassau, voor €46,00 had je die. Althans de versie in zilver, voor de gouden kwamen er nog twaalf boven op. Het duurste bleek het Ridder Grootkruis in de Orde van de Nederlandse Leeuw. €3.384,00 droog aan de haak. Daar konden we niet aan tippen, die was vast alleen voor zeer kapitaalkrachtige personen. Het Ridderschap bleek zonder dat grootkruis metallurgisch in elk geval nog geen vijfde daarvan waard. Voor welgeteld €590,00 mochten we de ‘onze’ houden. Dat hebben we toch maar niet gedaan. Het Bundesverdienstkreuz koesteren we daarentegen als écht geschenk nog steeds.
Thomas von der Dunk, 29 januari 2022
Bibliografie
Doornbusch, E. (5 november 2021) Overzicht gastcolumns eerste jubileum 2021. hedendaagsesieraden.nl.
Links
• Wikidata
Donaties
Deze website heeft geen commercieel doel en is op persoonlijk initiatief, onafhankelijk en geheel op vrijwillige basis met minimale middelen tot stand gekomen. Wilt u dat steunen met een gift? Dat kan! U kunt uw bijdrage overmaken naar: NL27 TRIO 0781 5140 02 ten name van E. Doornbusch te Amsterdam onder vermelding van hedendaagse sieraden, ook kunt u doneren via paypal.me/hedendaagsesieraden. Giften zullen worden aangewend voor onderhoud en verbetering van de website.
Duurzaam verwijzen naar deze pagina? Gebruik dan deze link: https://hedendaagsesieraden.nl/2022/02/11/medailles-en-onderscheidingen/
