Madeleine Albright (geboren Marie Jana Korbelová, Praag (Tsjechoslowakije), 15 mei 1937 – 23 maart 2022) was naast diplomaat en politicus ook bekend als verzamelaar en drager van sieraden. Ze schreef verschillende boeken, waaronder haar mémoires (2003) en een catalogus van haar sieradencollectie in 2009. Albright was hoogleraar aan de universiteit van Georgetown in Washington (Verenigde Staten) en had een internationaal strategisch adviesbedrijf. Albright woonde en werkte in Washington (Verenigde Staten) en had een boerderij in Virginia (Verenigde Staten).
Biografie
De ouders van Albright vormden een diplomatenechtpaar en woonden en werkten in Praag (Tsjechoslowakije). Toen de appeasementpolitiek van Neville Chamberlain (1869-1940) ertoe leidde dat Tsjechoslowakije in 1938 in handen van Adolf Hitler viel, verliet het gezin het land en vestigde zich in Londen (Verenigd Koninkrijk). De naam Madeleine kreeg Albright van haar grootmoeder van moederszijde.
Haar eerste bewuste politieke ervaring met sieraden had Albright als achtjarige toen haar moeder van het regime van de Joegoslavische dictator Josip Broz Tito (1892-1980) een ring met smaragd (haar geboortesteen) en veertien diamanten kreeg tijdens een diplomatieke plechtigheid. Ook de andere twee aanwezige ambassadeursechtegenoten kregen een ring met hun geboortesteen. Albrights vader vroeg zich nadien grommend af wiens vinger voor Tito’s ring was afgehakt. Tijdens Albrights promotie in 1975 kreeg ze Tito’s ring van haar ouders. Toen Albright eind zeventiger jaren werkzaam was voor Zbigniew Brzezinski (1928-2017), veiligheidsadviseur van de Amerikaanse president Jimmy Carter (1924), overleed Tito. Op zijn begrafenis in mei 1980 droeg Albright de ring voor het eerst.
In 1948 emigreerde het gezin naar de Verenigde Staten en vestigde zich in Denver (Colorado, Verenigde Staten). In 1957 werd Albright Amerikaans staatsburger. Albright is afgestudeerd aan Wellesley College (1959), een universiteit voor vrouwen in de buurt van Boston (Verenigde Staten). Ook studeerde zij aan John Hopkins University in Baltimore (Verenigde Staten). In 1975 promoveerde Albright aan Columbia University te New York (Verenigde Staten).
Twee dagen nadat ze was afgestudeerd aan Wellesley College trad Albright op tweeëntwintigjarige leeftijd in 1959 in het huwelijk met Joe Medill Patterson Albright (1937), een telg uit een welgestelde krantenfamilie. Het paar kreeg drie dochters. Tijdens het huwelijk kreeg Albright zo nu en dan een sieraad. Voor zichzelf kocht zij niets, dat kwam niet in haar op. Na 22 jaar huwelijk verliet Albrights echtgenoot haar in 1982 voor een jongere vrouw. De scheiding werd voltrokken in 1983. Albright droeg daarna frequent een zwarte ring van onyx. Haar gedachte daarover was toen dat elke gescheiden vrouw een zwarte ring zou moeten dragen.
Albright was kapot van de scheiding, maar hervatte zich en gaf les aan universiteiten en adviseerde presidentskandidaten. Ook was ze werkzaam voor de Nationale Veiligheidsraad. Albright ontdekte al gauw zichzelf als onafhankelijke volwassene en ging zich als zodanig positioneren. Wat kleding en sieraden betreft liet zij het los aan andermans verwachtingen te voldoen en ging haar eigen koers varen. Om zich uit te drukken koos Albright voor het dragen van broches. Ze verkoos broches boven halssieraden, omdat ze minder duur waren in aanschaf.
In 1993, de eerste regeringsperiode van president Bill Clinton (1946) werd Albright benoemd tot Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties. In 1997 werd ze de eerste vrouwelijke Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken (1997-2001) tijdens de tweede ambtstermijn van president Clinton. Albright was de 64e minister in dit ambt. Tijdens haar ministerschap ontdekten journalisten de Joodse wortels van Albright. Tot die tijd was zij hier zelf niet mee bekend. Tijdens de Shoah zijn meer dan twintig familieleden van Albright vermoord, waaronder haar grootouders van vaders’ zijde.
Albright begon met het bewust dragen van broches met een bepaalde boodschap toen een dichter in dienst van Saddam Hoessein (1937-2006) haar als ambassadeur van de Verenigde Naties in 1994 een ongeëvenaard serpent had genoemd. Bij volgende ontmoetingen met Irakese delegaties droeg Albright steevast een antieke broche van goud in de vorm van een slang. Aan zijn bek hangt een diamant. Albright droeg ermee uit niet over zich heen te laten lopen. Een journalist merkte de broche van Albright op, kende de verzen van Hoesseins dichter en informeerde ernaar. Vanaf dat moment bleef Albright welbewust boodschappen uitdragen met haar pins (broches).
De titel van het boek “Read my pins” uit 2009 over de sieradencollectie van Albright is een variatie op een uitspraak van George H.W. Bush (1924-2018) “Read my lips”. Op de omslag staat een fotoportret van Albright waarop zij een broche van Gijs Bakker draagt: het hoofd van het Vrijheidsbeeld met in elk oog een uurwerk. Het boek begint met een rijmpje:
See a pin, pick it up,
And all day you’ll have good luck.
See a pin, let it lay,
And your luck will pass away
en besluit met de Pindex, waar de broches staan afgebeeld met een identificerende beschrijving. Het boek is verschenen ter gelegenheid van de reizende tentoonstelling van de broches uit de verzameling van Albright die van start ging in het Museum of Arts and Design (MAD) in New York (Verenigde Staten).
Het boek beschrijft hoe sieraden in alle tijden als geschenken en ook als middel van diplomatie werden ingezet: om te imponeren, te belonen, banden te smeden en oorlogen te rechtvaardigen. Daarnaast waren en zijn sieraden ook roofgoed. Albright beschrijft een aantal ontmoetingen en situaties met machthebbers waarin haar broches een rol speelden.
De verzameling broches van Albright is zeer divers. Er zitten stukken tussen die een paar dollar hebben gekost, maar ook kostbare stukken van edele metalen bezet met edelstenen. De collectie bevat sieraden van grote ontwerpers, maar ook erfstukken. Veel van de makers van de broches uit Albrights collectie zijn niet met naam bekend. Vrijwel alle broches hebben een figuratieve voorstelling: een insect, een dier, een bloem, blad, boot, gebouw, tas, schoen, ster, hart, luchtballon, vlag, hoed, strik, ruimteschip, of ander object.
De broches zijn verzameld gedurende vakanties, maar ook op bijvoorbeeld het vliegveld. Toen eenmaal bekend was dat ze als minister van Buitenlandse Zaken altijd broches droeg, kreeg Albright vele broches cadeau. Schenkingen met een waarde van maximaal 245 dollar konden zonder omhaal worden geaccepteerd. Giften met een hogere waarde werden automatisch eigendom van de staat en konden worden “terug”gekocht. In een aantal gevallen heeft Albright dat gedaan. Van president Bill Clinton en zijn echtgenoot Hillary Rodham Clinton kreeg Albright een ronde broche van goud met daarop het zegel van de president van de Verenigde Staten met aan de achterzijde de handtekening van Clinton.
Aan Connecticut Avenue in Washington (Verenigde Staten) bezocht Albright met regelmaat de boetiek Tiny Jewel Box. De zaak bestaat nog steeds en Albright heeft er vele sieraden gekocht. In de verzameling van Albright bevonden zich ook enige broches die zijn gemaakt naar ontwerp van de uit Tsjechoslowakije afkomstige kunstenaar Alphonse Mucha (1860-1939).
Albright waardeerde de broche van Gijs Bakker met het hoofd van het Vrijheidsbeeld uit 1997 als een van de meest ingenieuze stukken in haar verzameling Americana. De twee ogen worden gevormd door uurwerken. Het linkeruurwerk is gericht op de drager, het rechter op die van de gesprekspartner. De broche was gemaakt voor de tentoonstelling Brooching it diplomatically, die was geïnspireerd op Albrights verzameling broches en was georganiseerd door Helen Drutt. Drutt nam hiervoor het initiatief met als doel Albright aan te moedigen meer sieraden van hedendaagse sieraadontwerpers te dragen. Uit die reizende tentoonstelling betrok Albright ook de inzending van Helen Shirk: een broche van een ontluikend blad dat symbool staat voor de natuurlijke wijze waarop onderhandelingen plaatsvinden.
Zelf gaf Albright aan vrouwelijke collega’s graag een goudkleurige broche van de hand van Christine Harkins in de vorm van een adelaar met gespreide vleugels op een tak cadeau. Op de achterzijde zette Albright haar handtekening. Aan mannen gaf zij goudkleurige manchetknopen, eveneens in de vorm van adelaars. Deze waren ontworpen door Ann Hand.
In contacten met de Palestijnse leider Yasser Arafat (1929-2004) droeg Albright vaak een broche met een wesp. De gesprekken hadden meestal een stekelig karakter. Later schonk Arafat haar een broche in de vorm van een vlinder. Tijdens haar ontmoeting met Nelson Mandela (1918-2013) droeg Albright een broche in de vorm van een zebra. In gesprek met de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-il (1942-2011) in 2006 droeg Albright een broche met de grootste Amerikaanse vlag die ze had. Noord-Koreanen immers zijn verplicht een speld met daarop de stichter van het land, Kim Il-sung (1912-1994) te dragen en Albright demonstreerde haar vrije keuze.
Op haar vijfenzestigste verjaardag kreeg Albright van haar medewerker Elaine Shocas 65 broches cadeau. Elke broche had minder dan 3 dollar gekost. Toen Albright eens naar een journalist opmerkte dat politieke onderhandelingen te vergelijken zijn met de wijze waarop paddestoelen groeien, namelijk in het donker, kreeg ze kort daarna van haar medewerkers een speciaal vervaardigde broche van goud cadeau. De afbeelding laat zich raden: paddestoelen, vier stuks. Albright droeg de broche vervolgens wanneer ze de pers nog geen mededelingen kon doen.
In een interview voor Volkskrant Magazine in 2018 vertelde Albright dat ze Donald Trump (1946) nooit heeft ontmoet. Op de vraag welke broche ze zou opspelden als ze hem zou ontmoeten antwoordde ze: “een broche in de vorm van het vrijheidsbeeld”. Tijdens dat interview, dat deel uitmaakte van een promotietour van haar boek Facsisme, een waarschuwing, droeg Albright een broche met een afbeelding van Mercurius, de boodschapper.
Verzamelde sieraadontwerpers en makers (selectie)
AJC
AJMC
Z. Alandia
Katie Albright
Gijs Bakker
Les Bernard
Brit Svenni & Berit Kowalski
Butler & Wilson
Isabel Canovas
Carolee
Cartier
Caviar
Cécile et Jeanne
I. Chase
Cilça
Ciner
Craft
Heidi Daus
DeNicola
Christian Dior
Disney Enterprises
DMW
Mary Ehlers
Azza Fahmy
Fabrice
Gisela Geiger
Ann Hand
Christine Harkins
Miriam Haskell
Joseff of Hollywood
Jewelry 10
Federico Jimenez
JJ
Jonette Jewelry
José & María Barrera
Keith Lipert Gallery
Kuo
Anton Lachman
Ilias Lalaounis
Walter Lampl
Landau
Kenneth Jay Lane
Janet Langhart Cohen
Jacqueline Lecarme
D.M. Lee
Judith Leiber
LJ
Mina Lyles
Mauboussin
McTeigue & McClelland
Michael Michaud
Modital Bijoux
Iradj Moini
Monet
Carolyn Morris Bach
MV
Omega
Erwin Pearl
Stefanie Rahmstorf
Dennis Ray
RC2 CORP./ERTL, Co.
Katel Riou
Jerry Roan
R. de Rosa
Nettie Rosenstein
Susan Sanders
Sandor Co.
Carol Sarkisian
Vivian Shimoyama
Helen Shirk
Silson
Sofie
Robert Sorrell
E. Spence
St. John Knits
Lea Stein
Steinmetz Diamonds
Hervé van der Straeten
Susan G. Komen for the Cure
Swarovski
Trifari
Russell Trusso
Yannis Tsarouchis
Ultra Craft
Van Cleef & Arpels
Verdura
Lisa Vershbow
Vertige
Bettina von Walhof
WRA
David Yurman
Gail Zahler
Tentoonstellingen
2009 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, Museum of Arts and Design (MAD), New York (Verenigde Staten) (30 september 2009 t/m 31 januari 2010)
2010 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, Indianapolis Museum of Art, Indianapolis, Indiana (Verenigde Staten) (7 november 2010 t/m 30 januari 2011)
2010 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, Smithsonian Institution (The Castle), Washington, DC (Verenigde Staten) (18 juni 2010 t/m 17 oktober 2010)
2010 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, William J. Clinton Presidential Library and Museum, Little Rock, Arkansas (Verenigde Staten) (15 februari 2010 t/m 1 juni 2010)
2011 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, Carnegie Museum of Natural History, Pittsburgh, Pennsylvania (Verenigde Staten) (13 december 2011 t/m 4 maart 2012)
2011 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, Jimmy Carter Presidential Library and Museum, Atlanta, Georgia (Verenigde Staten) (3 september 2011 t/m 27 november 2011)
2011 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, New Orleans Museum of Art, New Orleans, Louisiana (Verenigde Staten) (24 mei 2011 t/m 14 augustus 2011)
2011 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, The Freedom Tower at Miami Dade College, Miami, Florida (Verenigde Staten) ( 24 februari 2011 t/m 30 april 2011)
2012 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, Bowers Museum, Santa Ana, California (Verenigde Staten) (20 oktober 2012 t/m 13 januari 2013)
2012 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, Denver Art Museum, Denver, Colorado, (Verenigde Staten) (15 april 2012 t/m 17 juni 2012)
2012 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, Mint Museum, Charlotte, North Carolina (Verenigde Staten) (30 juni 2012 t/m 23 september 2012)
2013 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, Gerald R. Ford Presidential Museum, Grand Rapids, Michigan (Verenigde Staten) (27 januari 2013 t/m 21 april 2013)
2013 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, National Czech & Slovak Museum & Library, Cedar Rapids, Indiana (Verenigde Staten) (11 mei 2013 t/m 27 oktober 2013)
2013 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, Phoenix Art Museum, Phoenix, Arizona (Verenigde Staten) (23 november 2013 t/m 20 april 2014)
2014 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, Davis Museum at Wellesley College, Wellesley, Massachusetts (Verenigde Staten) (9 juni 2014 t/m 20 juli 2014)
2014 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, Franklin Delano Roosevelt Presidential Library and Museum, Hyde Park, New York (Verenigde Staten) (29 september 2014 t/m 2 november 2014)
2014 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, Harry S. Truman Presidential Library and Museum, Independence, Missouri (Verenigde Staten) (30 november 2014 t/m 22 februari 2015)
2015 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, Bellevue Arts Museum, Bellevue, Washington (Verenigde Staten) (13 maart 2015 t/m 7 juni 2015)
2015 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, Richard Nixon Presidential Library and Museum, Yorba Linda, California (Verenigde Staten) (11 juli 2015 t/m 27 september 2015)
2016 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, Legion of Honor, Fine Arts Museums of San Francisco, San Francisco, Californië (Verenigde Staten) (19 november 2016 t/m 29 januari 2017)
2017 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, Lyndon Baines Johnson Presidential Library and Museum, Austin, Texas (Verenigde Staten) (30 oktober 2017 t/m 21 januari 2018)
2017 – Read my Pins: The Madeleine Albright Collection, The Ronald Reagan Presidential Library and Museum, Simi Valley, Californië (Verenigde Staten) (3 april 2017 t/m 25 juni 2017)
Bibliografie (selectie)
Albright, M. (2013) Praagse winter, Het verhaal van mijn jeugd in oorlogstijd, 1937-1984. Amsterdam: Ambo. ISBN 9789026327315
Albright, M. (2009) Read my pins, stories from a diplomat’s jewel box. New York: HarperCollins Publishers. ISBN 9780060899189
Auch, M. (17 juni 2022) Essential jewels in a remote place. hedendaagsesieraden.nl.
Besten, L. den (2011) On Jewellery, A Compendium of international contemporary art jewellery. Stuttgart: ARNOLDSCHE Art Publishers. ISBN 9783897903494
Freeman, M. (2021) Over dames en sieraden, 50 vrouwen en hun bijzondere sieraden uit alle tijden en windstreken. Amsterdam: Rubinstein. ISBN 9789047628835
Interview, Ik ben een hoop dingen, maar cynisch hoort daar niet bij (11 augustus 2018). Volkskrant Magazine.
Links
• RKD Artists
• Wikidata
Donaties
Deze website heeft geen commercieel doel en is op persoonlijk initiatief, onafhankelijk en geheel op vrijwillige basis met minimale middelen tot stand gekomen. Wilt u dat steunen met een gift? Dat kan! U kunt uw bijdrage overmaken naar: NL27 TRIO 0781 5140 02 ten name van E. Doornbusch te Amsterdam onder vermelding van hedendaagse sieraden, ook kunt u doneren via paypal.me/hedendaagsesieraden. Giften zullen worden aangewend voor onderhoud en verbetering van de website.
Duurzaam verwijzen naar deze pagina? Gebruik dan deze link: https://hedendaagsesieraden.nl/2021/10/21/madeleine-albright/
