Ida (Ied) Boelen-van Gelder (1929 – Amsterdam (Nederland), 2006) was onder meer actief als verzamelaar van werk van sieraadontwerpers. Aanvankelijk verzamelde zij samen met haar echtgenoot en de vader van haar twee zoons (Roland (1956) en Robert-Jan (1955)). Ook collectioneerde(n) zij andere (moderne) kunstvormen zoals keramiek van de experimentele afdeling van de Porceleyne Fles, conceptuele kunst, etnografica en glas.
Biografie
Ida van Gelder stamt uit een familie van kunsthistorici: haar grootvader was de eerste directeur van het Gemeentemuseum Den Haag: Hendrik Enno van Gelder (1876-1960). Ook haar ouders waren kunsthistorici; haar vader Jan Gerrit van Gelder (1903-1980) was conservator in Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam (Nederland) en hoogleraar kunstgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht (Nederland) en haar moeder was de kunsthistoricus Nannette Françoise van Gelder-Schrijver (1904-1983). Samen met haar echtgenoot de zakenman Romuald H. (Rom) Boelen (1921-1989) startte zij in 1965 met het verzamelen van werk van eigentijdse internationale sieraadontwerpers, met een nadruk op midden Europa. Ida Boelen droeg de sieraden ook. Ze had een voorliefde voor het werk van Klaus Ullrich.
Het startsein van de verzameling kwam met de internationale tentoonstelling van sieraden in Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam (Nederland). Eerder was de tentoonstelling te zien in het Hessisches Landesmuseum in Darmstadt (Duitsland), die de tentoonstelling in 1964 had georganiseerd. In Museum Boijmans Van Beuningen was tegelijkertijd een tentoonstelling te zien met werk van Nederlandse sieraadontwerpers: Nederlandse sieraden van nu. Die internationale tentoonstelling wordt wel gezien als de eerste tentoonstelling waarin sieraadontwerpen als zelfstandige kunstvorm wordt gepresenteerd.
Ied en Rom Boelen bezochten bevengenoemde exposities verschillende keren en zochten via conservator Bernardine de Neeve contact met sieraadontwerpers. In brieven aan de kunstenaars maakten zij hun wensen tot aankopen kenbaar en zo werd het fundament van de Boelen sieradenverzameling gelegd. De eerste verwervingen waren afkomstig uit de tentoonstelling in Museum Boijmans Van Beuningen en betroffen sieraden van Hermann Jünger, Alicia Penalba, Sigurd Persson, Arnaldo Pomodoro en Othmar Zschaler. Later wisten de Boelens verschillende stukken te verwerven uit de eerste Tendenzen tentoonstelling in 1967 in het Schmuckmuseum Pforzheim te Pforzheim (Duitsland).
De verzameling van de Boelens bestond uit circa 250 sieraden en besloeg ruwweg de periode van 1964 tot en met 1976 en was ondergebracht in hun huis aan de Olympiastraat in Amsterdam (Nederland). Een van de criteria van het verzamelaarsechtpaar was de uniciteit van stukken; in multiples waren ze niet of nauwelijks geïnteresseerd. In 1971 kochten ze bij uitzondering bij Galerie Seriaal in Amsterdam (Nederland) een aantal sieraden in serie uitgevoerd door Giancarlo Montebello naar ontwerp van kunstenaars als Pol Bury, Gastone Novelli, Lucio del Pezzo, Edvil Ramosa en Jésus Raphael Soto. Opmerkelijk aan de collectie is verder dat er nauwelijks Nederlandse ontwerpers in zijn vertegenwoordigd. Naast sieraden bezaten Ied en Rom Boelen ook een aanzienlijke hoeveelheid ontwerptekeningen van sieraadontwerpers van de hand van onder meer Friedrich Becker, Claus Bury, Fritz Maierhofer, Arnaldo Pomodoro en Robert Smit. Het paar was gebrand op werk dat brak met bestaande tradities.
Voor de vijftigste verjaardag van Rom Boelen maakten verschillende kunstenaars een soort kist als cadeau voor Boelen met daarin 25 vierkante vakjes waarin verschillende kleine objecten waren ondergebracht. Onder anderen Friedrich Becker, Claus Bury, Elizabeth Defner, Hermann Jünger, Helfried Kodré, Bruno Martinazzi, Reinhold Reiling, Hubertus von Skal, Robert Smit, Klaus Ullrich en Othmar Zschaler hebben aan dit object bijgedragen.
Het huis aan de Olympiastraat van Ied en Rom Boelen diende tevens als verblijfplaats voor reizende kunstenaars. Met regelmaat werden er soirées gehouden waar kunstenaars hun werk presenteerden en in contact werden gebracht met potentiële kopers. Daarnaast werden er aan de Olympiastraat -maar ook elders in de stad- lezingen gegeven door onder anderen Friedrich Becker en Fritz Falk.
Nadat het echtpaar midden zeventiger jaren scheidde voegde Ida nog zo’n veertig stukken aan haar collectie toe. In 1975 verliet Romuald plotseling huis en haard met medeneming van een aanzienlijk deel van de sieradenverzameling. Hij zou nooit meer contact hebben met zijn vrienden en kennissen uit de sieradenwereld. Zijn deel van de collectie is zo grotendeels uit het zicht verdwenen. Een deel van de verzameling werd na de dood van Romuald Boelen teruggevonden.
Ida, die tot de scheiding voor het gezin zorgde ging aan het werk in een wijnhandel en bleef haar contacten met sieraadontwerpers onderhouden. Daarvoor maakte ze reizen naar onder anderen Duitsland, Japan en Oostenrijk. Ze behaalde haar slijtersdiploma en werkte voor wijnhandel De Ware Jacob.
In 1974 maakte Ida Boelen zich sterk voor de oprichting van de International Society of Friends of the Schmuckmuseum Pforzheim (ISSP) die onder meer elk jaar een prijsuitreiking organiseert en nieuw werk van de winnaar aankoopt voor de collectie van het museum. De vriendenkring werd na ongeveer drie jaar officieel opgericht op 4 februari 1977. Lange tijd was Boelen voorzitter van de ISSP.
Vanaf 1979 organiseerde Boelen met hulp van haar jongste zoon Roland weekendexposities bij haar thuis. Later deden zij dit ook aan de Brouwersgracht.
In 1983 maakte Ida Boelen tijdens een lezing in Galerie Ra kennis met de Amerikaanse verzamelaar Helen Drutt. Vanaf dat moment zagen ze elkaar regelmatig en raakten bevriend. Ook Inge Asenbaum ontmoette ze frequent.
In 1986 vond er bij Boelen thuis drie dagen lang een tentoonstelling plaats die daarvoor in vier Nederlandse sieradengaleries te zien was geweest: Acht Japanse Edelsmeden.
De jongste zoon van Ied en Rom Boelen, Roland, herinnerde zich dat zijn moeder soms geld gaf aan een sieraadontwerper zonder expliciet een opdracht te geven. Zo gunde ze de kunstenaar de tijd en de ruimte exclusief voor haar een sieraad te maken.
Na het overlijden van Ida Boelen in 2006 belandde de verzameling Boelen-van Gelder in een bankkluis. De collectie onderscheidt zich van andere sieradenverzamelingen, omdat het objecten uit de vroege zestiger jaren bevat, nog voor de tijd van de gespecialiseerde sieradengaleries: de meeste stukken werden direct van de kunstenaars gekocht. Naast de collectie bestaat er ook een archief waarin de correspondentie van de Boelens met diverse kunstenaars wordt bewaard. Veel brieven betreffen stukken uit de verzameling, ze waren geschreven in het Duits, Engels, Frans en Italiaans. Ook met museumdirecteur Fritz Falk (Schmuckmuseum Pforzheim) werd gecorrespondeerd en met Herbert Hoffmann, drijvende kracht achter Schmuck (München). Ten slotte bevat de verzameling ook enkele tientallen ontwerptekeningen van de verzamelde sieraden.
In 2006 zijn er onderhandelingen geweest met het Stedelijk Museum Amsterdam om de collectie daar onder te brengen. De verwerving is niet door gegaan. In samenwerking met Marjan Sterk Fine Art Jewellery werd in 2013 een deel van de collectie gepresenteerd op de TEFAF ; enkele stukken zijn toen verkocht. Louise Smit helpt Roland Boelen vanaf 2017 met het beheer en de inventarisatie van de collectie.
Verzamelde sieraadontwerpers (selectie)
Kengiro Azuma
Giampaolo Babetto
Irene Bakker
Peggy Bannenberg
Friedrich Becker
Michael Becker
Bill Beckley
Nicolaas van Beek
Karel Betman
Manfred Bischoff
Onno Boekhoudt
Uwe Böttinger
Joke Brakman
Claus Bury
Pol Bury
Barbara Cartlidge
Anton Cepka
Jana Cepková
Eberhard Dechow
Elisabeth Defner
Lucio del Pezzo
Paul Derrez
Johan van Diemen
John Donald
Max Fröhlich
Marijke de Goey
Dan Graham
Manette van Hamel
Peter Hassenpflug
Jörn Peter Haut
Anna Heindl
Yasuki Hiramatsu
Anna Stina Högwall
Hermann Jünger
Svatopluk Kasalý
Jaroslav Kodejš
Helfried Kodré
Birgit Laken
Emmy van Leersum
Felieke van der Leest
Franck Ligtelijn
Rüdiger Lorenzen
Fritz Maierhofer
Margot Mämecke
Bruno Martinazzi
Gordon Matta-Clark
Claude Mercier
Giancarlo Montebello
Evert Nijland
Gastone Novelli
Hideaki Ogawa
Jack van Osnabrugge
Francesco Pavan
Chen Peiper
Alicia Penalba
Sigurd Persson
Gitta Pielcke
Mario Pinton
Arnaldo Pomodoro
Giò Pomodoro
Edvil Ramosa
Wendy Ramshaw
Reinhold Reiling
Karl-Heinz Reister
Werner Reister
Gerd Rothmann
Hermann Schafran
Veronika Schwarzinger
Georg Seibert
Gisela Seibert-Philippen
Miriam Sharlin
Hubertus von Skal
Peter Skubic
Robert Smit
Jesús Raphael Soto
Josef Symon
Jan Tempelman
Klaus Ullrich
Truike Verdegaal
Tone Vigeland
Ladislava Víznerová
David Watkins
Whitakers? (Darrell Whittaker)
Herbert Zeitner
Othmar Zschaler
Tentoonstellingen (selectie)
1985 – Acht Japanse Edelsmeden, Ida Boelen, Amsterdam (Nederland) (12 april 1986 t/m 14 april 1986)
2013 – TEFAF, Maastricht (Nederland) (Marjan Sterk Fine Art Jewellery: Friedrich Becker, Michael Becker, Nicolaas van Beek, Claus Bury, Hermann Jünger, Fritz Maierhofer, Bruno Martinazzi, Francesco Pavan, Lucio del Pezzo, Mario Pinton, Arnaldo Pomodoro, Karl-Heinz Reister, Hubertus von Skal, Robert Smit, Jesús Raphael Soto, Klaus Ullrich, Othmar Zschaler)
Bibliografie (selectie)
Besten, L. den (augustus 2014) The Boelen Collection of Jewellery: the ‘manna’ from which we can live.
Besten, L. den (2008) Zorg om jong cultureel erfgoed. Kunstbeeld nr 7/8.
Bott, G. (1971) Schmuck, als künstlerische aussage unserer zeit. Pforzheim: Verlag Hans Schöner. OCLC 404693371
Burrows, K.M., Drutt, H., Strauss, C. en Wetzel, K. (2007) Ornament as art, Avant-garde jewelry from the Helen Williams Drutt collection, the Museum of Fine Arts, Houston. Stuttgart: ARNOLDSCHE Art Publishers. ISBN 9783897902732
Gribling, F. (29 maart 2022) Craving the Essentials: retrospectief van Robert Smit in CODA. hedendaagsesieraden.nl.
Haveman, M. en Ober, J. (1985) Acht Japanse Edelsmeden. Enschede: Galerie Beeld & Aambeeld. OCLC 64352394
Links
• Wikidata
Donaties
Deze website heeft geen commercieel doel en is op persoonlijk initiatief, onafhankelijk en geheel op vrijwillige basis met minimale middelen tot stand gekomen. Wilt u dat steunen met een gift? Dat kan! U kunt uw bijdrage overmaken naar: NL27 TRIO 0781 5140 02 ten name van E. Doornbusch te Amsterdam onder vermelding van hedendaagse sieraden, ook kunt u doneren via paypal.me/hedendaagsesieraden. Giften zullen worden aangewend voor onderhoud en verbetering van de website.
Duurzaam verwijzen naar deze pagina? Gebruik dan deze link: http://hedendaagsesieraden.nl/2019/01/07/ida-boelen/
