Design Museum Den Bosch

##Het Design Museum Den Bosch (Nederland) (voorheen Stedelijk Museum ‘s-Hertogenbosch) is één van de belangrijkste instellingen in Nederland wat betreft het verzamelen en presenteren van werk van sieraadontwerpers. Het zwaartepunt van de collectie ligt op sieraden en keramiek vanaf de twintigste eeuw tot heden. Omdat het museum zich sinds eind 2016 uitsluitend richt op design en toegepaste kunsten is het museum vanaf 1 juni 2018 verder gegaan onder de naam Design Museum Den Bosch. In december 2022 kondigde het museum aan te gaan verhuizen naar een nieuw te bouwen locatie aan de noordkant van de stad: de Citadelhof. In uiterlijk 2030 moet de nieuwbouw geopend zijn voor het publiek.

Geschiedenis
De oorsprong van de museale collectie is de verzameling moderne Europese keramiek van Jan van Haaren, directeur van de kunstacademie en de gemeentelijke tentoonstellingsdienst in Den Bosch (Nederland). Van Haaren stelde deze collectie in de jaren vijftig en zestig van de twintigste eeuw samen om tentoonstellingen te maken voor zijn studenten. Deze exposities werden aanvankelijk gemaakt in het Provinciaal Museum, het huidige Noordbrabants Museum, De Moriaan en een theatercafé. Al in 1962 was Van Haaren bezig met nieuwbouwplannen, waarvoor hij Gerrit Rietveld als architect had gevraagd.

Tussen 1955 en 1970 realiseerde Van Haaren meer dan 70 exposities over onder meer keramiek, het magisch realisme, Henri de Toulouse-Lautrec en fotografie. Hij betrok zijn studenten bij tentoonstellingen door ze uitnodigingen en affiches te laten ontwerpen.

In 1972 kreeg de tentoonstellingsdienst van Van Haaren dan eindelijk een eigen gebouw, het Kruithuis. Datzelfde jaar kwam Yvònne Joris als secretaresse te werken voor de dienst. Na een restauratie werd Het Kruithuis op 4 oktober 1975 geopend. Tot en met 1994 was de dienst samen met de Stichting Uitleen Beeldende Kunst gevestigd in dit gebouw aan de Citadellaan in het centrum van Den Bosch (Nederland) waaraan de naam die vanaf 1975 werd gevoerd was ontleend: Museum het Kruithuis. In 1985 werd de naam gewijzigd tot Het Kruithuis, Museum voor Hedendaagse Kunst.

Vanaf 1980 richtte het museum zich voor het eerst ook op het verzamelen en presenteren van sieraden en in 1987 wist Yvònne Joris dit tot onderdeel te maken van het collectiebeleid. Het museum verzamelde vanaf dat moment sieraden van ná de Tweede Wereldoorlog.

In 1983 nodigde de gemeente Den Bosch de relatief jonge architecten Sjoerd Soeters, Mart van Schijndel, Jan Henket en Jo Coenen uit uitbreidingsplannen te maken voor het Kruithuis. Monumentenzorg stemde echter met geen van de ontwerpen in. In 1988 liet Yvònne Joris de binnenplaats van het Kruithuis zonder bouwvergunning met glas overkappen. Hiermee stelde zij de te krappe huisvesting van haar museum nog eens aan de kaak. Pas toen het museum het Kruithuis in 1996 verliet werd de illegale glazen overkapping afgebroken.

In 1988 startte het museum op initiatief van Yvònne Joris het verzamelen van sieraden. Daartoe werd een sieradenkommissie in het leven geroepen, waarin naast Joris en conservator Jos Poodt, Gert Staal, Evert van Straaten en Marjan Unger zitting hadden. De collectie bevat anno 2021 bijna 2000 sieraden en is internationaal georiënteerd en bestaat onder meer uit werk van kunstenaars die vooral bekend zijn uit andere kunstdisciplines zoals Arman, Louise Bourgeois, Georges Braque, Alexander Calder, Jean Cocteau, Sonia Delaunay, André Derain, Max Ernst, Lucio Fontana, Anish Kapoor, Pablo Picasso, Man Ray, Rob Scholte, Ettore Sottsass en Carel Visser.

De oudste sieraden in de collectie van het museum dateren uit het interbellum. Verder beheert het museum de archieven van Gijs Bakker, Marion Herbst en Emmy van Leersum en bezit het museum de gehele collectie én prototypes van Chi ha paura…?. In de verzameling ligt de nadruk op hedendaagse sieraden uit Nederland en de Verenigde Staten.

Ook startte het museum – eveneens op initiatief van Yvònne Joris– met een sieradenuitleen. Voor 20.000 gulden waren vijftig sieraden aangeschaft die voor 25 gulden per maand gehuurd konden worden. In de kunstuitleencollectie zaten sieraden van onder anderen Gijs Bakker, Maria Blaisse, Willem Honing, Anneke Schat, Vaughn Stubbs en Rhonda Zwillinger. Wat er met deze sieraden is gebeurd nadat de uitleen stopte iets na het jaar 2010 is niet geheel duidelijk. Een medewerker uit de museumwinkel wist te vertellen dat de sieraden die te koop worden aangeboden in de museumwinkel deels afkomstig zijn uit de voormalige sieradenuitleen. In 2019 zijn er in dit verband sieraden gesignaleerd in de museumwinkel van Gijs Bakker, Julie Blyfield, Paul Derrez, Kathleen Frisson, Angela Fung, Thérèse Hilbert, Marian Hosking, Cynthia Jacobs, Rian de Jong, Sofie Lachaert, Emmy van Leersum, Karin Seufert en Angelika Wolpert.

Verbouwingsplannen van het Kruithuis door Bořek Šípek gingen na lange procedures die startten in 1992 niet door. Wederom gooide monumentenzorg roet in het eten door zich tegen de nieuwbouwplannen van Šípek te keren. Ook werden 70 bezwaarschriften tegen de plannen van Šípek ingediend. Toen Šípek in 2000 met een nieuw plan kwam, leek alles in kannen en kruiken. Een jaar later echter werd de bouw stilgelegd omdat de bezwaren tegen sloop van een deel van de historische bebouwing door de rechtbank werden gehonoreerd. In 2002 zette de gemeenteraad definitief een streep door Šípeks bouwplannen.

Omdat het museum zich sterk had gemaakt voor de promotie van het hedendaagse sieraad werden deze inspanningen in 1995 door de Stichting Françoise van den Bosch bekroond met de Françoise van den Bosch Prijs. Door middel van een aankoop verwierf het museum in 1997 ongeveer 140 sieraden en objecten van Marion Herbst.

Nadat het Kruithuis sloot in 1996 vond het museum eerst onderdak in de voormalige militaire manege aan de Hekellaan. Aan de Hekellaan werd de collectie gedigitaliseerd. Als een van de eerste museale collecties was die van het Kruithuis al in 2004 volledig online raadpleegbaar.

Na de Hekellaan verhuisde het museum naar een voormalig fabriekspand uit de vijftiger jaren van de hand van Jaap Bakema aan de Magistratenlaan in het Paleiskwartier. Voor de inrichting van het gebouw tekende de Franse ontwerper Matali Crasset. Even later (2005) nam het museum de naam Stedelijk Museum ‘s-Hertogenbosch aan.

In 2003 zette het museum in op de collecties keramiek en sieraden en wilde het een laboratoriumfunctie innemen op het terrein van de hedendaagse kunst. Nieuwe plannen het museum in het Bossche museumkwartier bij het Noordbrabants Museum te vestigen werden verder ontwikkeld. In 2006 werden de nieuwbouwplannen van Henket & partners gepresenteerd. Joris strikte Ingo Maurer voor de verlichting en Humberto & Fernando Campana voor de balie en het auditorium.

De collecties sieraden en keramische objecten van het museum reisden in die tijden van bouwplannen en verhuizingen elk afzonderlijk van elkaar over de wereld. Zo was de sieradenverzameling eerst te zien in de tentoonstelling Jewels of Mind and Mentality in de Beurs van Berlage te Amsterdam (Nederland). Deze expositie ging vergezeld van een lijvige catalogus in het Engels. Daarna werd de tentoonstelling gepresenteerd op verschillende andere locaties in de Verenigde Staten, Gent (België), Melbourne (Australië), Sydney (Australië) en Toronto (Canada).

In 2010 verwierf het museum met steun van onder anderen de Vereniging Rembrandt 90 sieraden van de hand van Emmy van Leersum. Daarnaast verwierf het museum ook een collectie ontwerptekeningen, foto’s en ander documentatiemateriaal. In december 2012 werd het Stedelijk Museum ‘s-Hertogenbosch uiteindelijk in een nieuwbouw grenzend aan het Noordbrabants Museum in het centrum van Den Bosch (Nederland) heropend.

Pieter Joris schonk in 2018 de persoonlijke collectie bestaande uit 342 sieraden van zijn overleden echtgenoot Yvònne Joris aan het museum. Al deze sieraden zijn door Joris persoonlijk gekocht en gedragen. Ter gelegenheid van deze gift van haar weduwnaar werd de tentoonstelling Show yourself met de persoonlijke verzameling van Joris in het auditorium ingericht.

Conservator Frédric Baas van het nieuwe verzamelgebied Posthuman schrijft voorjaar 2020 in een blog over de eerste tentoonstelling voortkomend uit dit nieuwe collectiebeleid BodyDrift – Anatomies of the Future op SieradenMuze dat het sieraad als ontwerpdiscipline aan maatschappelijke relevantie heeft ingeboet. Wat de oorzaak is van de vermeende krimp van die maatschappelijke relevantie wordt in het stuk niet uit de doeken gedaan.

Verzamelde sieraadontwerpers (selectie)
Laurie Anderson
Hans Appenzeller
Ron Arad
Arman
Hans Arp
Atelier Hoko
Atelier Van Lieshout BV
Gijs Bakker
Irene Bakker
Laura Bakker
Peggy Bannenberg
Pauline Barendse
Rebacca Batal
Baverel
Paul Beckman
Nicolaas van Beek
Paola Besana
Berend Peter
Anne-Marie Beretta
Dinie Besems
Marloes ten Bhömer
David Bielander
Rob Birza
Manfred Bischoff
BLESS
Sylvia Blickman
Blommers/Schumm
Barbara Bloom
Carel Blotkamp
Onno Boekhoudt
Natasja Boezem
Françoise van den Bosch
Louise Bourgeois
Frédéric Braham
Joke Brakman
Georges Braque
Donna Brennan
Mecky van den Brink
Caroline Broadhead
Sigurd Bronger
Beni Bronstein
Monika Brugger
Sjoerd Buisman
Alexander Calder
Fernando & Humberto Campana
Hattie Carnegie
Castlecliff
Beppe Caturegli
César
Dinos Chapman
Lin Cheung
Gerard Cieraad
Václav Cigler
Jean Cocteau
Susan Cohn
Coppola & Toppo
Coro
Matali Crasset
Tim Curtis
Johanna Dahm
Richard Deacon
Hilde De Decker
Sonia Delaunay
André Derain
Paul Derrez
Norman Dilworth
Christian Dior
Georg Dobler
Ciro Gregor Duclos
Brecht Duijf
Archibald Dumbar
Rita Duvall
Alice Edeling
Niels van Eijk en Miriam van der Lubbe
Eisenberg
Max Ernst
Suzanne Esser
Sita Falkena
Jantje Fleischhut
Lucio Fontana
Warwick Freeman
Karl Fritsch
Sylvain Georget
Marijke de Goey
Konstantin Grcic
Connie Groenewegen
Marti Guixé
Halston Fragrances Inc.
Masako Hamaguchi
Ineke Hans
Martin Hard
Keith Haring
Miriam Haskell
Petra Hartman
Carmen Hauser
Maria Hees,
Anna Heindl
Marion Herbst
Herman Hermsen
Susanna Heron
Bart Hess
Johanna Hess
Hilde van der Heyden
Thérèse Hilbert
Yasuki Hiramatsu
Dick van Hoff
Hans Hollein
Jenny Holzer
Willem Honing
Peter Hoogeboom
Marian Hosking
Maja Houtman
Gina Hsu
Richard Hutten
Robert Indiana
Giovanni Innella
John Iversen
Rian de Jong
Hella Jongerius
Chris Kabel
Philipp Käfer
Jun Kamei
Vered Kaminski
Anish Kapoor
Daniel Kasoff
Marjolein Katsma
Beppe Kessler
Maria van Kesteren
Martje Kieft
Betsy King
Yves Klein
Susanne Klemm
Esther Knobel
Imi Knoebel
Takashi Kojima
Matijs Korpershoek
Manon van Kouswijk
Kramer Jewelry Creations
Daniel Kruger
Winfried Krüger
Otto Künzli
La Pagoda
Joris Laarman
Sofie Lachaert
Christian Lacroix
Bernard Laméris
Lanvin
Héctor Lasso
Emmy van Leersum
Henk de Leeuw den Bouter
Leomat
Michael Leung
Robert Levy
Roy Lichtenstein
Joep van Lieshout
Benjamin Lignel
Hew Locke
Johan van Loon
John Maatman
Marko Macura
Julia Manheim
Charles Marks
Sally Marsland
Lous Martin
Harriët Mastboom
Alberto Meda
Alessandro Mendini (door Cleto Munari)
Bruce Metcalf
Ramon Middelkoop
Tatsuo Miyajima
Frans Molenaar
Julie Mollenhauer
Marc Monzò
François Morellet
Malcolm Morris
Robert Lee Morris
Edgar Mosa
Miki Motto
Patrik Muff
Matt Mullican
Cleto Munari
Riet Neerincx
Marc Newson
Peter Niczewski
Niels Nielsen
Frans van Nieuwenborg & Martijn Wegman
Iris Nieuwenburg
Bruno Ninaber van Eyben
Ted Noten
Carla Nuis
Judy Onofrio
Meret Oppenheim
Bob van Orsouw
Kim Overstreet & Robin Kranitzky
Mimmo Paladino
Paolo Palma
Boris Panyzowski
Malcolm Parsons
Nathalie du Pasquier
Noon Passama
Jean Patoe
Ros Perry
Vladimir Péter
Ruudt Peters
Pablo Picasso
Susan Pietzsch
Natalya Pinchuk
Annelies Planteijdt
Amalia del Ponte
Bertjan Pot
Kenneth Price
F.L. Prins
Katja Prins
Jan Puylaert
Kerianne Quick
Ana Rajcevic
Wendy Ramshaw
Man Ray
Tiziana Redavid
Patrick Retif
Nina Ricci
Tom Rippon
Laura Rittlinger
Geoff Roberts
Mi-Ah Rödiger
Jantien Roozenburg
Aldo Rossi
Gerd Rothmann
David Roux-Fouillet
Rolf Sachs
Philip Sajet
Fernando Sánchez Castillo
Daniella Saraya
Lucy Sarneel
Alexander Schabracq
Schiaparelli
Elsa Schiaparelli
Bernhard Schobinger
Rob Scholte
Constance Schreiber
Paul Schudel
Han Schuil
Joyce J. Scott
Barbara Seidenath
Karin Seufert
Ellen Sillekens
Peter Skubic
Alexander van Slobbe
Theo Smeets
Robert Smit
Wieki Somers
Etsuko Sonobe
Ettore Sottsass
Bettina Speckner
Petra Spigt
Marga Staartjes
Chris Steenbergen
Peter Stel
Evert van Straaten
Annelies Štrba
Adriaan van Strien
Vaughn Stubbs
Studio Formafantasma
Studio Homunculus
Studio Job
Studio Minale-Maeda
Studio O Portable
Studio Tord Boontje
Ilkka Suppanen
Angus Suttie
Daniel Swarovski
Janna Syvänoja
Sheila Teague
Lijsbeth Teding van Berkhout
Jan Tempelman
Detlef Thomas
Nicolaas Thuys
Frank Tjepkema
Trifari, Krussman and Fishel Inc.
Paolo Ulian
Truike Verdegaal
Giovanni Versace
Tone Vigeland
Henk Visch
Carel Visser
Antoinette Vroom
Charlotte van der Waals
Lisa Walker
Marcel Wanders
Chihaha Watanabe
Florian Weichsberger
Lawrence Weiner
Albert Weiss
Mallory Weston
Hannes Wettstein
Carine Wintermans
Ben Wisman
J. Fred Woell
Lam de Wolf
Max Wolf
Nancy Worden
Mina Wu
Ben Zegers
Christoph Zellweger
Rhonda Zwillinger

Tentoonstellingen (selectie)
1978 – Françoise van den Bosch, De Moriaan
1979 – Marion Herbst – Irene Bakker – Henriëtte Wiessing, De Moriaan
1982 – Lam de Wolf Textiel
1984 – Signalementen
1985 – Kai Chan: sieraden
1986 – Geoff Roberts: sieraden, Citadellaan
1986 – Sieraad 1986, Draagteken?
1986 – Sieraden 1966-1986, Collectie Paul Derrez en Willem Hoogstede
1988 – Cleto Munari’s zilver, Citadellaan
1989 – Presentatie eigen collectie sieraden, Citadellaan
1990 – Aanwinsten collectie 1990: keramiek en sieraden, Citadellaan
1990 – American Dreams, American Extremes, Citadellaan (Rebecca Batal, Elizabeth Garrison, Thomas Gentille, John Iversen, Betsy King, Stanley Lechtzin, Bruce Metcalf, Judy Onofrio, Pavel Opocenský, Kim Overstreet & Robin Kranitzky, Joyce J. Scott, Vaughn Stubbs, J. Fred Woell, Rhonda Zwillinger) (28 april 1990 t/m 17 juni 1990)
1991 – Beauty is a Story, Citadellaan (24 februari 1991 t/m 7 april 1991)
1993 – Gebroken lijnen: Emmy van Leersum, Citadellaan
1993 – Manfred Bischoff, üb ersetzen
1994 – Daniel Kruger: keramiek en sieraden, Citadellaan
1994 – Jewels of Fantasy: modesieraden van de 20e eeuw, Citadellaan
1994 – Mode & Sieraad: 8 koppels van Nederlandse mode- en sieraadontwerpers, Citadellaan
1995 – Françoise van den Bosch, Citadellaan
1995 – Multiple choice
1997 – Chi ha paura…?, Hekellaan
1997 – Quadrifoglio en andere sieraden: Annelies Planteijdt, Hekellaan
1998 – Brooching it Diplomatically: A Tribute to Madeleine K. Albright, Secretary of State of the United States of America
1998 – Sieraden van Theo Smeets, Hekellaan
1999 – Wanders Wonders – Design for a New Age, Hekellaan (Marcel Wanders)
2000 – Jewels of Mind and Mentality
2000 – Oh My Dear! Amerikaanse sieraden uit de collectie van Museum Het Kruithuis, Hekellaan (Rebecca Batal, Betsy King, Bruce Metcalf, Judy Onofrio, Kim Overstreet & Robin Kranitzky, Joyce J. Scott, Vaughn Stubbs, J. Fred Woell, Nancy Worden, Rhonda Zwillinger)
2002 – Sense of Wonder
2002 – 21 Diademen voor Máxima, Hekellaan
2003 – Tafel Plezier: ontwerpen voor de tafel (Lin Cheung)
2005 – Gijs Bakker and Jewelry, Magistratenlaan
2005 – What’s Luxury
2006 – Do the Right Bling, Magistratenlaan
2006 – Lokvogels en andere sieraden uit het oeuvre van Marion Herbst, Magistratenlaan (24 juni 2006 t/m 21 januari 2007) (Marion Herbst)
2006 – Sterke Verhalen, hedendaagse verhalende sieraden uit Nederland (door Liesbeth den Besten, ook te zien in het Erasmus Huis, Jakarta)
2007 – Emmy van Leersum, Keuze uit de collectie, Magistratenlaan
2007 – Metrosideros Robusta – sieraden Karl Fritsch, Magistratenlaan
2007 – Queen for a Day: sieraden voor de haute couture, Magistratenlaan
2007 – Rituals, Magistratenlaan (Gijs Bakker, BLESS, Frédéric Braham, Lin Cheung, Susan Cohn, Warwick Freeman, Chris Kabel, Michael Leung, Ted Noten, Ruudt Peters, Susan Pietzsch, Katja Prins, Constance Schreiber, Frank Tjepkema)
2007 – Summer Camp: Keuze uit de SM’s collectie Amerikaanse sieraden, Magistratenlaan (Betsy King, Bruce Metcalf, Judy Onofrio, Kim Overstreet & Robin Kranitzky, Joyce J. Scott, Vaughn Stubbs, Nancy Worden, Rhonda Zwillinger)
2008 – Challenging the Châtelaine, Magistratenlaan
2008 – Ted Noten: Tedwalk, Magistratenlaan
2008 – Uit de collectie: Annelies Planteijdt, Magistratenlaan
2009 – Private Passion: de collectie kunstenaarssieraden van het SM’s, Magistratenlaan
2009 – Upcycling, collectiepresentatie (Gijs Bakker, Marion Herbst, Marga Staartjes)
2010 – Sieraden – Collectie Emmy van Leersum
2011 – Say Hello, Wave Goodbye (29 oktober 2011 t/m 15 januari 2012) (Hans Appenzeller, Arman, Hans Arp, Atelier Van Lieshout, Dinie Besems, Manfred Bischoff, Onno Boekhoudt, Louise Bourgeois, Georges Braque, Sjoerd Buisman, Alexander Calder, Fernando & Humberto Campana, César, Dinos Chapman, Richard Deacon, Max Ernst, Lucio Fontana, Karl Fritsch, Keith Haring, Richard Hutten, Anish Kapoor, Betsy King, Yves Klein, Bernard Laméris, Roy Lichtenstein, Alessandro Mendini door Cleto Munari, Riet Neerincx, Ted Noten, Meret Oppenheim, Annelies Planteijdt, Man Ray, Philip Sajet, Lucy Sarneel, Alexander van Slobbe, Robert Smit, Ettore Sottsass, Bettina Speckner, Chris Steenbergen, Adriaan van Strien, Vaughn Stubbs, Lijsbeth Teding van Berkhout, Nicolaas Thuys, Frank Tjepkema, Rhonda Zwillinger)
2013 – FRAMED by Ted Noten
2013 – Raakvlakken 1 – de collectie in en nieuw licht
2014 – Dinie Besems: 25
2014 – Global Identity chp…?
2014 – Raakvlakken 2
2015 – Bernhard Schobinger: The Rings of Saturn
2015 – Daniel Kruger: sieraden en keramiek 1974 – 2014
2015 – Global Identity chp…?
2016 – Cult
2017 – Marc Monzó: Fire House Sky Table Flower
2017 – Styledrive
2018 – Jean Cocteau – Metamorphosis
2018 – Show yourself
2018 – Toen Emmy nu Gijs
2019 – Modern Nederland 1963-1989 (met onder anderen Gijs Bakker, Emmy van Leersum, Bruno Ninaber van Eyben)
2020 – BodyDrift – Anatomies of the Future (14 maart t/m 7 juni 2020)
2021 – Benno Premsela – Strijder en verleider (2021 t/m 13 juni 2021)
2021 – GOTH – Designing Darkness (16 oktober 2021 t/m 18 april 2022)
2021 – Lucio Fontana – De verovering van de ruimte (3 oktober 2021 t/m 23 januari 2022)
2021 – Meret Oppenheim: für dich – wider dich (6 maart 2021 t/m 6 juni 2021)
2022 – 1:? – De modellen van Gijs Bakker (15 oktober 2022 t/m 26 februari 2023) (gecureerd door Anne-Karlijn van Kesteren)
2022 – PROCESS – Design Drawings from teh Rijksmuseum (5 november 2022 t/m 12 februari 2023) (René Lalique)
2023 – Does it do anything fot me?, Design Museum Den Bosch (10 juni 2023 t/m 17 september 2023) (Hans Appenzeller)

Medewerkers (selectie)
Fredric Baas (conservator)
Wim van Bergen (conservator)
Koos van Duinen (directeur, -1989)
Jan van Haaren (directeur, 1955-1972)
Yvònne Joris (directeur, 1990-2009)
Anne-Karlijn van Kesteren ((gast)conservator)
Alfred Olderaan (directeur, 1972-1976)
René Pingen (directeur, -2016)
Jos Poodt (conservator)
Timo de Rijk (directeur, 2016-)
Marte Rodenburg (assistent conservator)

Bibliografie (selectie)
Baas, F. (2018) Benno Premsela, Strijder & Verleider. Rotterdam: nai010. ISBN 9789462084483
Baas, F. (2020) Sieraden voor de cyborg: BodyDrift – Anatomies of the Future. SieradenMuze.
Besten, L. den (2011) On Jewellery, A Compendium of international contemporary art jewellery. Stuttgart: ARNOLDSCHE Art Publishers. ISBN 9783897903494
Besten, L. den (27 november 2021) Rouwsieraden – een verborgen liefde. hedendaagsesieraden.nl.
Doornbusch, E. (12 februari 2022) A Dance of Light and Shadow: een monument op papier voor Réka Fekete. hedendaagsesieraden.nl.
Doornbusch, E. (17 juni 2023) Does It Do Anything For Me?. hedendaagsesieraden.nl.
Eliëns, T.M. (2018) Yvònne Joris, Pionier & Terriër. Rotterdam: nai010. ISBN 9789462084490
Gribling, F. (29 maart 2022) Craving the Essentials: retrospectief van Robert Smit in CODA. hedendaagsesieraden.nl.
Joris, Y. (2002) 21 diademen voor Máxima / 21 tiaras for Máxima. Den Bosch: Museum het Kruithuis. ISBN 9065382720
Joris, Y. en Staal, G. (1990) American Dreams American Extremes. Den Bosch: Museum het Kruithuis. ISBN 9065384715
Knols, K. (23 februari 2018) Het rijk van De Rijk. de Volkskrant.
Sense of Wonder, chi ha paura…? (2002). Den Bosch: Het Kruithuis. ISBN 9065382526
Sieraden als nieuwe vorm kunstuitleen (8 november 1990). NRC Handelsblad.
Staal, G. (1993) Manfred Bischoff, üb ersetzen. Den Bosch: Museum het Kruithuis. ISBN 9065380922

Links
• Wikidata
• Website

Donaties
Deze website heeft geen commercieel doel en is op persoonlijk initiatief, onafhankelijk en geheel op vrijwillige basis met minimale middelen tot stand gekomen. Wilt u dat steunen met een gift? Dat kan! U kunt uw bijdrage overmaken naar: NL27 TRIO 0781 5140 02 ten name van E. Doornbusch te Amsterdam onder vermelding van hedendaagse sieraden, ook kunt u doneren via paypal.me/hedendaagsesieraden. Giften zullen worden aangewend voor onderhoud en verbetering van de website.

Duurzaam verwijzen naar deze pagina? Gebruik dan deze link: http://hedendaagsesieraden.nl/2016/11/25/stedelijk-museum-s-hertogenbosch/